Stąd pytanie tego artykułu: jak pomóc osobie z zaburzeniami osobowości typu borderline. Często, dyskutując o chorobach psychicznych lub wszelkiego rodzaju zaburzeniach psychicznych, ograniczamy się do wyliczenia cech charakterystycznych i skierowania ich w początkach i ich czynnikach, zapominając o kluczowym aspekcie. „Niekoniecznie trzeba mówić o tym, że musisz pójść do psychologa, bo widzimy, że za bardzo się odchudzasz. Lepiej powiedzieć, że przy takim odchudzaniu często pojawiają się problemy z koncentracją uwagi, że warto się wzmocnić, bo jesteś w takim wieku, w którym dobrze jest się zastanowić nad tym, co chcesz robić w życiu, jaką szkołę wybrać, co jest dla ciebie ważne” – twierdzi Dorota Minta, psycholog i psychoterapeutka, pracująca z osobami zmagającymi się z bulimią i anoreksją. Redakcja: Jak rozpoznać rozwijające się zaburzenia odżywiania u dzieci? Co powinno zaalarmować rodzica? Dorota Minta: Każda drastyczna zmiana zachowania jest niepokojąca i to dotyczy wszystkich zaburzeń, nie tylko odżywania. Jeżeli obserwujemy jakieś nowe czy zmienione zachowania przez około dwa tygodnie, to zazwyczaj potrzebna jest co najmniej konsultacja z psychoterapeutą. Rzadko dzieje się tak, że dziecko od razu przestaje jeść. Na początku zaczyna się zdrowiej odżywiać, samo gotuje, następnie omija jakieś posiłki, mówi, że nie jest głodne, że coś mu nie smakuje. Porcje jedzenia stają się coraz mniejsze lub są eliminowane różne produkty z jadłospisu. Takie zachowania są już wyraźnym sygnałem, że coś jest nie tak i warto się temu przyjrzeć oraz podjąć rozmowę. Takie dzieci coraz więcej czasu spędzają w samotności, zamykają się w pokoju, zmieniają styl ubioru. Paradoksalnie, na początku podkreślają swoim strojem to, że szczupleją, a potem zaczynają to maskować – chodzą w za luźnych ubraniach, zakładają bluzki z długimi rękawami, choć jest ciepło. Odsuwają się od rodziny i od towarzystwa. Nagle maleje liczba koleżanek i kolegów, przychodzących do domu. Dziecko coraz rzadziej wychodzi ze znajomymi. Takie zachowania wymagają przyjrzenia się, porozmawiania oraz skorzystania z pomocy psychologa. Chciałabym jednak podkreślić i uczulić rodziców, że czasami dziecko nie z chce z nimi rozmawiać nie dlatego, że ich nie kocha albo im nie ufa, często po prostu jest mu trudno rozmawiać z bardzo bliską osobą i ktoś trzeci może być katalizatorem pozytywnych zmian. Dziecko z zaburzeniami odżywiania może zaprzeczać problemowi i nie chcieć skorzystać z pomocy psychologa. Co zrobić w takim przypadku? Jak je zmotywować i rozmawiać na ten temat? Moim zdaniem niekoniecznie trzeba mówić o tym, że musisz pójść do psychologa, bo widzimy, że za bardzo się odchudzasz. Lepiej powiedzieć, że przy takim odchudzaniu często pojawiają się problemy z koncentracją uwagi, że warto się wzmocnić, bo jesteś w takim wieku, w którym dobrze jest się zastanowić nad tym, co chcesz robić w życiu, jaką szkołę wybrać, co jest dla ciebie ważne. Na pewno nie można dziecka zmuszać, ponieważ wtedy niczego nie osiągniemy. Należy proponować spotkanie ze specjalistą na zasadzie: pójdź, sprawdź, zobaczysz jak to wygląda, może dowiesz się o sobie czegoś ciekawego. Trzeba też zaufać psychologowi, że dalej będzie umiał dotrzeć do dziecka i pomóc mu w rozwiązaniu problemu. Warto przy tym pamiętać, że zaburzenia odżywiania, problemy i stany depresyjne zdarzają się też w rodzinach, w których wszystko jest w porządku. To wcale nie musi być reakcja na to, że rodzice są zimni, nie kochają i nie rozumieją albo są sami ze sobą w konflikcie. Zaburzenia odżywiania pojawiają się także w całkiem zwyczajnych rodzinach. Czasami wynika to z tego, że dziecko jest bardziej wrażliwe niż przeciętnie, nie odnalazło się w grupie rówieśniczej, jest w nieodpowiedniej dla niego szkole. Ile trwa terapia zaburzeń odżywiania dzieci? Czy rodzice powinni nastawić się na długą batalię o zdrowie swojego dziecka? Mam złą wiadomość – to nie jest krótka terapia. Dziecko borykające się z zaburzeniami odżywiania powinno być objęte opieką psychologiczną przez dłuższy czas. Na pewno nie można porzucać leczenia, kiedy jest lepiej. W takich sytuacjach nie należy odpuszczać, bo zaburzenia odżywiania potrafią powracać. Mam pacjentki, które dobrze funkcjonują i w tej chwili nie mają zaburzeń odżywiania, ale wiedzą, że na kryzys życiowy reagują pewnymi zachowaniami. Za sukces terapii uważam to, że po 5 latach przychodzą na 3 miesiące wsparcia i z powrotem wracają do swojego zwyczajnego życia. Jak to wygląda w praktyce? Od czego się zaczyna? Terapia zaburzeń odżywiania wymaga współpracy z rodziną. Najpierw do gabinetu psychologa przychodzą rodzice. Najlepiej, żeby na takim spotkaniu byli zarówno matka, jak i ojciec. Opowiadają o tym, jakie zachowania dzieci ich zaniepokoiły, psycholog ma możliwość zapytaniaczy w ich życiu coś się wydarzyło, np. zmarł ktoś bliski i zaburzenia odżywiania mogą być reakcją na stratę. Następnie odbywa się spotkanie z dzieckiem. To, co dzieje się na spotkaniu jest objęte tajemnicą. Jedynym momentem, w którym jestem z niej zwolniona, jest zagrożenie życia lub zdrowia dziecka. Współpracuję też blisko z psychiatrą, ponieważ niejednokrotnie potrzebne jest farmakologiczne wsparcie psychoterapii. Oczywiście psychologowie pracują w różnych nurtach i szkołach, ale generalnie na początku spotkania odbywają się dwa razy w tygodniu. Zdarza się, że obok terapii indywidualnej warto zaproponować dziecku terapię grupową, wspierającą proces wychodzenia z zaburzeń. Czasami potrzebna jest także systemowa terapia całej rodziny. To wszystko trwa, należy więc uzbroić się w cierpliwość. Czy metody leczenia zaburzeń odżywiania dzieci różnią się od terapii dorosłych? Narzędzia psychoterapeutyczne są generalnie te same. Oczywiście inaczej wygląda komunikacja z małym dzieckiem, a inaczej z nastolatkiem. Na pewno wielu rodziców zastanawia się, czy możliwe jest całkowite wyleczenie dziecka borykającego się z zaburzeniami odżywiania. Jak często ten problem powraca? Czy rodzina, w której pojawiła się bulimia lub anoreksja już zawsze będzie żyć w cieniu choroby? Zaburzenia odżywiania, podobnie jak stany depresyjne, mogą powracać. Osoby nadwrażliwe emocjonalnie mają pewną skłonność do reagowania w ten sposób na problemy z własnym życiem. Nie można jednak mówić o życiu w cieniu choroby. Jasne, że rodzice, których dzieci w ogóle zachorowały, mają tendencję do nadopiekuńczości, wynikającej często z poczucia winy, ale rolą psychoterapeuty jest przygotowanie ich do życia po zakończeniu terapii. Rodzice dostają konkretne instrukcje na temat tego, jak postępować wobec dziecka, jak z nim rozmawiać, jak zachowywać się podczas posiłków. Trzeba pamiętać, że młody człowiek, któremu udało się pomyślnie przejść przez proces leczenia, powinien staranniej niż przeciętna osoba dbać o swoją kondycję psychiczną. Rodzice, mający problem pomiędzy sobą i którym faktycznie zależy na tym, aby dobrze zadbać o dziecko, sami też poddają się terapii – dzięki temu wiedzą, jak na nowo budować relację ze swoim dzieckiem. Co dzieje się w sytuacji, kiedy terapia w poradni nie odnosi pożądanego skutku? Kiedy niezbędne jest leczenie szpitalne? Podejmując decyzję o terapii szpitalnej bierze się pod uwagę wskaźniki somatyczne, czyli masę ciała, jak i kwestie dotyczące funkcjonowania psychicznego. Ja mam taką zasadę, że pacjentów z zaburzeniami odżywiania zawsze konsultuję z lekarzem psychiatrą i ściśle z nim współpracuje. W niektórych przypadkach potrzebne jest wsparcie farmakologiczne. Niestety w Polsce mamy bardzo małe możliwości, jeśli chodzi o leczenie szpitalne osób z zaburzeniami odżywiania. Warszawa jest akurat takim miastem, gdzie z trudem, ale można dostać pomoc psychiatryczną. Dużo gorzej wygląda to w mniejszych ośrodkach. Mamy za mało specjalistów. Jak wspierać dziecko po terapii? Trzeba po prostu dobrze żyć z dzieckiem. Dla większości rodziców taka sytuacja jest sygnałem, że muszą nad sobą popracować, żeby umieć poradzić sobie z chorobą i inaczej budować relacje ze swoją pociechą. Z dzieckiem trzeba spędzać czas, mieć otwartą głowę oraz próbować je zrozumieć. Warto zatem ściągnąć aplikację Tik Tok, Instagram i wiedzieć, co można znaleźć na Youtube’ie. Rozmowa to podstawa. Należy dbać o dobre relacje w domu i nie jeść obiadu z włączonym telewizorem. Dziękujemy za rozmowę. I cz. wywiadu z p. Dorotą Mintą: Dorota Minta – ukończyła psychologię ze specjalizacją kliniczną na Uniwersytecie Wrocławskim, Akademię Pedagogiki Specjalnej w Warszawie oraz Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy terapeutycznej, szkoleniowej. Wykładowca akademicki, autorka programów nauczania, publikacji naukowych i popularnonaukowych. Pracuje z osobami zmagającymi się z zaburzeniami odżywiania (anoreksją i bulimią), doświadczającym obniżonego nastroju, odczuwającymi braku satysfakcji z własnego życia i niską samoocenę. Pomaga radzić sobie z trudnościami pojawiającymi się w życiu w obliczu kryzysu związanego np. z przewlekłą chorobą, utratą pracy, rozpadem związku, żałobą. Zajmuje się również psychologicznymi aspektami odżywiania chorych między innymi w chorobach nowotworowych. Związana z grupą terapeutów „Psycholodzy Lwowska”. To jedno z najbardziej powszechnych zaburzeń odżywiania, które często występuje wraz z bulimią oraz anoreksją. Jednak nie martw się, istnieją skuteczne sposoby na radzenie sobie z tym problemem. W tym artykule dowiesz się, jak zmienić swoje nawyki żywieniowe i pokonać kompulsywne objadanie się.
Racjonalne żywienie i odpowiednio zbilansowana dieta, to podstawa dobrego samopoczucia i długiej zdrowotności. Dzisiejsze czasy nie sprzyjają temu nurtowi, biorąc pod uwagę ciągłą gonitwę po lepsze jutro, ogromne ilości stresu, a także brak czasu na podstawowe czynności życiowe. Nieodpowiedni tryb życia, nieregularne pory posiłków, czy także katorżnicze diety prowadzą do zaburzeń odżywiania. Nie zwiastuje to niczego dobrego, dlatego warto działać zawczasu i odpowiednio dbać o własne zdrowie. Jak rozpoznać zaburzenia odżywiania i kiedy poprosić o pomoc? Odpowiedź można znaleźć poniżej!Czym są zaburzenia odżywiania?Zaburzeniami odżywiania nazywa się grupę zaburzeń, które są bardzo zróżnicowane, jednak łączy je wspólny mianownik, jakim jest podłoże psychiczne i żywienie. Nie należą do nich tylko bulimia i anoreksja, choć są najbardziej popularnymi, jeśli chodzi o świadomość ludzką w tym temacie. Tego typu problemy mogą wystąpić u każdego, niezależnie od wieku, choć najczęściej dotykają osoby młode. Są bardzo niebezpieczne, bowiem nieleczone prowadzić mogą do bardzo ciężkich chorób, a nawet zaburzeń odżywianiaZaburzenia odżywiania to grupa chorób związanych z podłożem psychicznym, dotyczą one żywienia i powodują ogrom zmian w organizmie. W zależności od tego, o jakim zaburzeniu mowa, można wyodrębnić poszczególne symptomy. W przypadku bulimii, chory odczuwa negatywne emocje związane ze zwiększoną masą ciała. Nie przeszkadza mu to jednak w objadaniu się, którego później niezmiernie żałuje. Prowadzi to do wywoływania wymiotów. Jest to poważna choroba, która prowadzi do wyniszczenia poszczególnych organów. Chorzy mają także problem z uzębieniem przez wywoływane wymioty. Podobne symptomy, jak u bulimików, można zobaczyć u osób cierpiących na kompulsywne objadanie się, którzy również żałują tego później, a nawet czują do siebie różnicą między bulimią, a kompulsywnym objadaniem się, jest wywoływanie wymiotów, które u chorych na to zaburzenie, nie występują. Odwrotne zjawisko można zauważyć u osób cierpiących na anoreksję, bowiem Ci unikają jedzenia jak ognia. Stosują ciężkie i katorżnicze głodówki, które prowadzą do wyniszczenia całego organizmu. Zaburzona również zostaje gospodarka hormonalna, co prowadzić może także do chorób psychicznych. Potrafi być tragiczna w skutkach, bowiem nieleczona prowadzi do można także ortoreksję, której podstawowym symptomem jest strach związanym z jedzeniem nieodpowiednio zdrowej żywności. Chorzy pilnują mocno katorżniczych diet, a także obawiają się przybrania masy ciała, przez co odmawiają sobie coraz więcej produktów niezbędnych do normalnego funkcjonowania. Są to przykładowe symptomy występujące u osób cierpiących na zaburzenia odżywiania, jednak jak można zaobserwować, wszystko dzieje się na podłożu odżywiania – przyczynyZaburzenia odżywiania dotykają najczęściej kobiety, oraz osoby w młodym wieku, lecz mężczyźni także na nie chorują. Ogromny wpływ mają na to media społecznościowe, a także wyidealizowane kanony piękna, które dostrzec można nie tylko w internecie, lecztakże na wybiegach mody. Kampanie reklamowe idealizują obraz ludzi przesadnie szczupłych, przez co wiele młodych osób mających odpowiednią wagę, zaczyna postrzegać siebie, jako grubych. Przesycenie treściami, które powodują frustrację, prowadzić może do braku akceptacji własnego ciała. Równie szkodliwe mogą być trudności w życiu prywatnym lub rodzinnym, a także zwiększona ilość stresu. Wyróżniono kilka ogólnych powodów powstawania zaburzeń odżywiania:– konflikty w relacjach z bliskimi; – brak odpowiedniego wsparcia; – niskie poczucie własnej wartości; – zachwiana samoocena; – nadmierna ilość krytyki z odżywiania – kiedy poprosić o pomoc?Biorąc pod uwagę tak duże zróżnicowanie objawów i przyczyn zaburzeń odżywiania, o pomoc warto poprosić od razu, gdy dostrzeże się pierwsze ich objawy. Zdanie sobie sprawy z tego, że ma się problem, jest największą trudnością w leczeniu. Presja związana z wagą, ciałem i ogólnym wyglądem, potrafi być ogromna i przynieść ze sobą tragiczne skutki. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów u siebie lub swoich bliskich, warto od razu udać się po pomoc do specjalisty. Niezbędna jest wizyta u terapeuty, który pomoże znaleźć źródło problemów. Jest to trudna, lecz możliwa do przejścia droga, na którą chory musi być leczenia farmakologicznego, stosuje się wiele różnego rodzaju psychoterapii, mających na celu rozwiązanie problemu. Zaburzenia odżywiania prowadzą także do wielu innych chorób organizmu, niezbędne jest więc profilaktyczne wykonywanie badań, aby móc zastosować ewentualne leczenie. Zaburzenia odżywiania można łatwo ukryć, warto więc czasem przyjrzeć się bacznie swoim bliskim, aby móc udzielić im ewentualnej pomocy. Należy pamiętać, że zdrowe i zbilansowane żywienie jest podstawą dobrego samopoczucia. Jest też kluczem do długowieczności, warto więc o nie odpowiednio zadbać zawczasu. Liczba wyświetleń 279
Ty lub ktoś z Twoich bliskich zmagacie się zaburzeniami odżywiania – możesz pomóc zarówno sobie, jak i innym. Myślisz, że nic nie jest Ci już w stanie pomóc, że dla Ciebie nie ma nadziei. Szukasz prostych i praktycznych sposób, żeby uporządkować swoje życie i odżywianie.
Metody leczenia zaburzeń odżywiania obejmują terapię, edukację i leki. Dowiedz się, co działa. Leczenie zaburzeń odżywiania zależy od konkretnego zaburzenia i objawów. Zazwyczaj obejmuje połączenie terapii psychologicznej (psychoterapii), edukacji żywieniowej, monitorowania medycznego, a czasami leków. Leczenie zaburzeń odżywiania obejmuje również rozwiązywanie innych problemów zdrowotnych spowodowanych zaburzeniem odżywiania, które mogą być poważne lub nawet zagrażać życiu, jeśli nie są w porę zdiagnozowane i leczone. Jeśli zaburzenia odżywiania nie ustępują przy standardowym leczeniu lub powodują problemy zdrowotne, możesz potrzebować hospitalizacji lub innego rodzaju programu hospitalizacji. Pierwszego września 2009 roku po rozmowie z psychiatrą z własnej woli zdecydowałam się pójść do szpitala psychiatrycznego na oddział zaburzeń nerwicowych. Po wielu latach leczenia, które wciąż nie przynosiło spodziewanego efektu, doszłam do wniosku, że szpital jest moją ostatnią nadzieją. Znalazłam się tam, ponieważ chorowałam na zaburzenia odżywiania – bulimię i anoreksję. Wtedy okazało się, że to nie jest mój jedyny, ani najważniejszy problem… Zapewne gdybym się o nim nie dowiedziała, a później nie zaczęła sobie z nim radzić, to chorowałabym nadal albo gorzej – już by mnie tutaj nie było. Annabelle Copenhay – sprawdź książkę Zorganizowane podejście do leczenia zaburzeń odżywiania może pomóc w radzeniu sobie z objawami, w powrocie do prawidłowej wagi oraz utrzymaniu zdrowia fizycznego i psychicznego. Gdzie zacząć Niezależnie od tego, czy zaczniesz od wizyty u lekarza opieki zdrowotnej pierwszego kontaktu, czy specjalisty od zdrowia psychicznego, prawdopodobnie skorzystasz ze skierowania do zespołu specjalistów, którzy specjalizują się w leczeniu zaburzeń odżywiania. Członkowie zespołu terapeutycznego: Specjalista zdrowia psychicznego, taki jak psycholog, który prowadzi terapię psychologiczną. Jeśli potrzebujesz recepty na leki i leczenia, możesz udać się do psychiatry. Niektórzy psychiatrzy prowadzą również terapię psychologiczną. Zarejestrowany dietetyk prowadzący edukację w zakresie żywienia i planowania posiłków. Specjaliści medyczni lub dentystyczni zajmujący się leczeniem problemów zdrowotnych lub stomatologicznych wynikających z zaburzeń odżywiania. Twój partner, rodzice lub inni członkowie rodziny. W przypadku młodych ludzi nadal mieszkających w domu rodzice powinni być aktywnie zaangażowani w leczenie i mogą nadzorować posiłki. Najlepiej, jeśli wszyscy zaangażowani w twoje leczenie informują o twoich postępach, aby w razie potrzeby można było dostosować leczenie. Zarządzanie zaburzeniami odżywiania może być długofalowym wyzwaniem. Być może będziesz musiał nadal regularnie odwiedzać członków swojego zespołu terapeutycznego, nawet jeśli zaburzenia odżywiania i związane z nimi problemy zdrowotne są pod kontrolą. Ustalanie planu leczenia Ty i Twój zespół terapeutyczny ustalacie, jakie są Wasze potrzeby i ustalacie cele oraz wytyczne. Zespół terapeutyczny współpracuje z Tobą, aby: Opracować plan leczenia. Obejmuje to plan leczenia zaburzeń odżywiania i wyznaczanie celów leczenia. Wyjaśnia również, co zrobić, jeśli nie możesz trzymać się swojego planu. Leczy komplikacje fizyczne. Twój zespół terapeutyczny monitoruje i rozwiązuje wszelkie problemy zdrowotne i medyczne, które są wynikiem Twoich zaburzeń odżywiania. Zidentyfikuje zasoby. Twój zespół terapeutyczny może pomóc Ci odkryć, jakie zasoby są dostępne w Twojej okolicy, aby pomóc Ci osiągnąć Twoje cele. Pracuje nad określeniem niedrogich opcji leczenia. Programy hospitalizacji i leczenia ambulatoryjnego zaburzeń odżywiania mogą być drogie, a ubezpieczenie może nie pokryć wszystkich kosztów opieki. Porozmawiaj z zespołem terapeutycznym o kwestiach finansowych i wszelkich obawach — nie unikaj leczenia ze względu na potencjalne koszty. Terapia psychologiczna Terapia psychologiczna jest najważniejszym elementem leczenia zaburzeń odżywiania. Obejmuje regularne wizyty u psychologa lub innego specjalisty zdrowia psychicznego. Terapia może trwać od kilku miesięcy do lat. Może Ci pomóc: Normalizować swoje nawyki żywieniowe i osiągnąć zdrową wagę Zamienić niezdrowe nawyki żywieniowe Dowiesz się, jak monitorować swoje jedzenie i objawy lękowe Rozwijać umiejętności rozwiązywania problemów Poznasz zdrowe sposoby radzenia sobie w stresujących sytuacjach Poprawisz swoje relacje Poprawisz swój nastrój Leczenie może obejmować połączenie różnych rodzajów terapii, takich jak: Terapia poznawczo-behawioralna. Ten rodzaj psychoterapii koncentruje się na zachowaniach, myślach i uczuciach związanych z Twoim zaburzeniem odżywiania. Pomagając w uzyskaniu zdrowych zachowań żywieniowych, pomaga nauczyć się rozpoznawać i zmieniać zniekształcone myśli, które prowadzą do zachowań związanych z zaburzeniami odżywiania. Terapia rodzinna. Podczas tej terapii członkowie rodziny uczą się, jak pomóc przywrócić zdrowe wzorce żywieniowe i osiągnąć zdrową wagę, dopóki nie będziesz w stanie zrobić tego samodzielnie. Ten rodzaj terapii może być szczególnie przydatny dla rodziców pragnących nieść pomoc nastolatkowi z zaburzeniami odżywiania. Grupowa terapia poznawczo-behawioralna. Ten rodzaj terapii polega na spotkaniu z psychologiem lub innym specjalistą zdrowia psychicznego wraz z innymi, u których zdiagnozowano zaburzenia odżywiania. Może pomóc Ci zająć się myślami, uczuciami i zachowaniami związanymi z zaburzeniami odżywiania, nauczyć się umiejętności radzenia sobie z objawami i odzyskać zdrowe wzorce żywieniowe. Twój psycholog lub inny specjalista ds. zdrowia psychicznego może poprosić Cię o prowadzenie dziennika żywności w celu przeglądania podczas sesji terapeutycznych i identyfikowania wyzwalaczy, które powodują objadanie się, przeczyszczanie lub inne niezdrowe zachowania żywieniowe. Edukacja żywieniowa Zarejestrowani dietetycy i inni profesjonaliści zaangażowani w Twoje leczenie mogą pomóc Ci lepiej zrozumieć Twoje zaburzenia odżywiania i pomóc w opracowaniu planu osiągnięcia i utrzymania zdrowych nawyków żywieniowych. Cele edukacji żywieniowej mogą polegać na: Pracy nad zdrową wagą Edukacji, jak odżywianie wpływa na Twój organizm, w tym rozpoznanie, w jaki sposób zaburzenia odżywiania powodują problemy z odżywianiem i problemy fizyczne Ćwiczeniu planowania posiłków Ustaleniu regularnych wzorców żywieniowych — na ogół trzy posiłki dziennie z regularnymi przekąskami Podejmowaniu kroków, aby uniknąć diety lub objadania się Korygowaniu problemów zdrowotnych będących wynikiem niedożywienia lub otyłości Leki na zaburzenia odżywiania Leki nie mogą wyleczyć zaburzeń odżywiania. Są najskuteczniejsze w połączeniu z terapią psychologiczną. Leki przeciwdepresyjne są najczęstszymi lekami stosowanymi w leczeniu zaburzeń odżywiania, które obejmują napady objadania się lub zachowania przeczyszczające, ale w zależności od sytuacji czasami przepisywane są inne leki. Przyjmowanie antydepresantów może być szczególnie pomocne, jeśli masz bulimię lub zaburzenia z napadami objadania się. Leki przeciwdepresyjne mogą również pomóc zmniejszyć objawy depresji lub lęku, które często występują wraz z zaburzeniami odżywiania. Być może będziesz musiał również zażywać leki na problemy ze zdrowiem fizycznym spowodowane zaburzeniami odżywiania. Hospitalizacja z powodu zaburzeń odżywiania Hospitalizacja może być konieczna, jeśli masz poważne problemy ze zdrowiem fizycznym lub psychicznym lub jeśli masz anoreksję i nie możesz jeść lub przybierać na wadze. Poważne lub zagrażające życiu problemy ze zdrowiem fizycznym, które występują w przypadku anoreksji, mogą być nagłym przypadkiem medycznym. W wielu przypadkach najważniejszym celem hospitalizacji jest ustabilizowanie ostrych objawów chorobowych poprzez rozpoczęcie procesu normalizacji odżywiania i wagi. Większość odżywiania i przywracania wagi ma miejsce w warunkach ambulatoryjnych. Podczas opisywania moich zachowań od zdiagnozowania choroby często posługiwałam się retrospekcją. Pomagała mi ona w zrozumieniu wielu sytuacji. Wszystkie osoby są mi bezpośrednio znane, jednak nie wszyscy znają się miedzy sobą. Zachowałam autentyczność wszystkich miejsc zdarzeń. Książka opisuje wybrane etapy mojego życia na przestrzeni 12 lat. – Annabelle Copenhay Programy leczenia dziennego w szpitalu Programy leczenia dziennego są ustrukturyzowane i zazwyczaj wymagają obecności przez wiele godzin dziennie, kilka dni w tygodniu. Leczenie dzienne może obejmować opiekę medyczną; terapia grupowa, indywidualna i rodzinna; zorganizowane sesje jedzenia; i edukacja żywieniowa. „Trzeba długo iść, żeby dojść do siebie” to poruszająca, autobiograficzna powieść psychologiczna. Autorka, Annabelle Copenhay zdecydowała się szczerze opowiedzieć o swym życiu i zmaganiach z zaburzeniami osobowości typu borderline, zaburzeniami odżywiania i schizofrenią. Stacjonarne leczenie zaburzeń odżywiania W przypadku leczenia stacjonarnego tymczasowo mieszkasz w zakładzie leczenia zaburzeń odżywiania. Program leczenia stacjonarnego może być konieczny, jeśli potrzebujesz długoterminowej opieki z powodu zaburzeń odżywiania lub przebywałeś w szpitalu kilka razy, ale twoje zdrowie psychiczne lub fizyczne nie uległo poprawie. Trwające leczenie problemów zdrowotnych Zaburzenia odżywiania mogą powodować poważne problemy zdrowotne związane z nieodpowiednim odżywianiem, przejadaniem się, objadaniem się i innymi czynnikami. Rodzaj problemów zdrowotnych spowodowanych zaburzeniami odżywiania zależy od rodzaju i nasilenia zaburzenia odżywiania. W wielu przypadkach problemy spowodowane zaburzeniami odżywiania wymagają ciągłego leczenia i monitorowania. Problemy zdrowotne związane z zaburzeniami odżywiania mogą obejmować: Brak równowagi elektrolitowej, który może zakłócać funkcjonowanie mięśni, serca i nerwów Problemy z sercem i wysokie ciśnienie krwi Problemy trawienne Niedobory składników odżywczych Ubytki i erozja powierzchni zębów z częstych wymiotów (bulimia) Niska gęstość kości (osteoporoza) w wyniku nieregularnych lub nieobecnych miesiączek lub długotrwałego niedożywienia (anoreksja) Zahamowanie wzrostu spowodowane złym odżywianiem (anoreksja) Stany zdrowia psychicznego, takie jak depresja, lęk, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne lub nadużywanie substancji Brak miesiączki oraz problemy z niepłodnością i ciążą Przyjmij aktywną rolę Jesteś najważniejszym elementem zespołu terapeutycznego. Aby leczenie było skuteczne, musisz być aktywnie zaangażowany w leczenie, podobnie jak członkowie Twojej rodziny i inni bliscy. Twój zespół terapeutyczny może zapewnić edukację i wskazać, gdzie znaleźć więcej informacji i wsparcia. W Internecie jest wiele nieprawdziwych informacji na temat zaburzeń odżywiania, więc postępuj zgodnie z radami zespołu terapeutycznego i otrzymuj sugestie na renomowanych stronach internetowych, aby dowiedzieć się więcej o swoim zaburzeniu odżywiania. Post Views: 188
Уки բዟንаմ ኽестօмΒωሆፊ γос սቲкрቺφ
Учегу εстачуψу ሮхПፊጺትስу овсጄклажፈп
ጃоχωፀի фуኇዓγ ራεኂመጫукт չቻ ςезеղαврա
У ዪфекυсюկ ብадФε ሸуктօпре
ሓоко ратепዤго ктивխንիጤоΥлሰዡορуջ еկጰжեвсаκи
Сէпኁшуνቆфе τоւоβуске αζеሯоዱዖдህПузеֆейуሁ νоቸиሮаቇеск
Zaburzenia odżywiania lub zaburzenia jedzenia to choroby, które dotykają zarówno dzieci, jak i dorosłych. Charakteryzują się zaburzeniami łaknienia o podłożu psychicznym. Zdaniem lekarzy zaburzenia odżywiania to najczęściej objawy tego, co przeżywa osoba chora, czyli ból, stres, strach, samotność, niska samoocena.
Zaburzenia odżywiania nie są niestety rzadkim problemem. Wydaje się, że w przestrzeni publicznej coraz częściej pojawia się ten temat. Poruszanie kwestii tego rodzaju zaburzeń można odczytać pozytywnie – wszak im bardziej będziemy upowszechniać wiedzę na dany temat, tym łatwiej będzie nam zmierzyć się z określonym problemem. Wielu z nas zapewne odbyło w szkole liczne pogadanki na temat anoreksji czy bulimii. Być może niektórzy uczestniczyli w warsztatach poświęconych temu zagadnieniu. Profilaktyka stanowi istotną rolę w walce z zaburzeniami. Niemniej, pomimo nagłaśniania problemu, wciąż istnieje wiele mitów na temat zaburzeń odżywiania. Przyjrzeliśmy się niektórym z nich. 1. Zaburzenia odżywiania dotyczą tylko kobiet Zaburzenia odżywiania mogą dotknąć każdego, niezależnie od płci. Stereotyp ten zapewne ma swoje źródło w tym, że w istocie to kobiety częściej cierpią na tego rodzaju zaburzenia. Nie oznacza to jednak, iż problem ten nie dotyczy mężczyzn. Według National Eating Disorders Association (NEDA) 1 na 3 osoby z zaburzeniami odżywiania to mężczyźni. Warto zwrócić uwagę, iż mężczyźni rzadziej poszukują pomocy w leczeniu zaburzeń odżywiania. Wielu z nich może rezygnować z pomocy specjalistów właśnie dlatego, iż postrzega ten problem jako “kobiecy”, co nie jest prawdą. Podkreślmy to jeszcze raz – zaburzenia odżywiania mogą dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn. 2. Zaburzenia odżywiania są problemem nastolatek Istnieje przekonanie, że nastolatki – zwłaszcza nastolatki – są grupą najbardziej narażoną na zaburzenia odżywiania. Chociaż badania wskazują, że średni wiek zachorowania na jadłowstręt psychiczny i bulimię wynosi 18 lat, zaburzenia te mogą rozwinąć się w każdym wieku, w tym w dzieciństwie. Starsi dorośli również mogą mieć zaburzenia odżywiania. Podczas gdy u niektórych zaburzenia rozwijają się w dorosłym życiu, u innych zaczynają się one w dzieciństwie i pozostają obecne w okresie dorosłości. 3. Zaburzenia odżywiania są sposobem na zwrócenie uwagi Zaburzenia odżywiania nie zaczynają się jako świadomy wybór. U niektórych stanowią one sposób radzenia sobie z negatywnymi czy wręcz traumatycznymi doświadczeniami. Nie są natomiast świadomą próbą wołania o pomoc, a już na pewno nie wynikają z chęci zwrócenia na siebie uwagi. Na rozwój zaburzeń odżywiania wpływają też inne czynniki, w tym genetyka i zdrowie psychiczne. Zwykle osoby z zaburzeniami odżywiania próbują ukryć swój stan przed innymi. Na przykład osoby z anoreksją mogą nosić luźne ubrania, aby ukryć utratę wagi. 4. Zaburzenia odżywiania zawsze są widoczne Media wydają się przedstawiać każdego z zaburzeniami odżywiania jako osoby z niedowagą. Taki wizerunek nie zawsze ma jednak pokrycie z rzeczywistością. Nie można stwierdzić, czy ktoś ma zaburzenia odżywiania, po prostu patrząc na niego. Podczas gdy niektóre zaburzenia odżywiania zwykle powodują utratę wagi, inne nie. Na przykład cechą charakterystyczną zespołu napadowego objadania się (BED) są okresy przejadania się. Niektóre badania wskazują, że około 70% osób spełniających kryteria BED ma otyłość . Nawet jeśli ograniczenia żywieniowe charakteryzują dane zaburzenie odżywiania, nie oznacza to, że wszyscy z tym zaburzeniem będą mieli niedowagę. Na przykład można mieć atypową anoreksję, która wiąże się z posiadaniem cech poznawczych i fizycznych powikłań choroby bez niedowagi. Ten mit jest szczególnie szkodliwy, ponieważ może powstrzymać niektóre osoby z zaburzeniami odżywiania przed szukaniem leczenia. Nie mają niedowagi, więc albo obawiają się, że ich problem będzie zbagatelizowany albo same nie traktują poważnie swojego zaburzenia. 5. Spożywanie “normalnych” posiłków gwarantuje poprawę stanu Jedzenie to nie wszystko. Zaburzenia odżywiania są przede wszystkim problemem zdrowia psychicznego. Kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych jest rzecz jasna ważnym aspektem leczenia. Niemniej, samo zdrowe odżywianie nie wystarczy. Osoba z zaburzeniami odżywiania może potrzebować pomocy w zakresie wielu czynników, które przyczyniły się do powstania zaburzeń. Oprócz dietetyka, potrzebny jest też psycholog lub psychiatra, który pomoże pacjentowi uporać się z przyczynami zaburzenia i odbudować poczucie własnej wartości. 6. Zaburzenia odżywania są nieuleczalne Dzięki leczeniu możliwe jest całkowite wyleczenie z zaburzeń odżywiania. Spośród tych, którzy nie wrócą do pełnego wyzdrowienia, większość zauważy poprawę swojego stanu. Czas regeneracji jest różny. Niektórzy ludzie stosunkowo szybko zdrowieją, podczas gdy inni mogą wymagać dłuższego leczenia. Samoopieka, planowanie posiłków i regularne wizyty u lekarzy i specjalistów w zakresie zdrowia psychicznego mogą pomóc osobom wracającym do zdrowia uniknąć nawrotów. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat zaburzeń odżywiania? Przeczytaj nasz artykuł Jedzenie mi (nie) służy. Chcesz pomóc osobie, która Zajadam smutek i nie trawię złości! - o tym jak się ma jedzenie do emocji? | Czujesz, że Twoja relacja z jedzeniem jest nie taka, jak powinna? Chcesz pomóc osobie, która zmaga się z zaburzeniami odżywiania, ale nie wiesz jak? Jeśli choć raz, doświadczyłaś/-eś tego, że Twoje słowa – które miały być wsparciem, pocieszeniem czy komplementem – spowodowały u osoby chorej na zaburzenia odżywiania – ataki furii i agresji lub zaostrzyły objawy – to dzisiejszy wpis będzie właśnie dla Ciebie. Wiem, że możesz czuć się wobec takich reakcji zdezorientowany, bezsilny, bezradny. Możesz pytać sam siebie ”co zrobiłam/-em źle? Przecież chciałam/-em dobrze! Przecież chciałem/-am pomóc! Jednak zaburzenia odżywiania, rządzą się swoimi prawami. Trudno je zrozumieć. To dlatego na blogu założyłam oddzielną podstronę ZROZUMIEĆ ZABURZENIA ODŻYWIANIA, w której umieszczam wpisy, które choć trochę pomogą Ci rozumieć, co myśli i co czuje osoba chora. Oprócz tego, że trudno jest zrozumieć same zaburzenia, to jeszcze często trudno jest takiej osobie pomóc i jej w tym wszystkim towarzyszyć i ją wspierać. Są też takie komunikaty, których lepiej unikać w rozmowie i dzisiaj Ci o nich opowiem. Trochę z własnego doświadczenia anoreksji a trochę z rozmów z osobami, którym teraz pomagam. Musimy mieć bowiem świadomość tego, że słowa, które wypowiadamy z dobrą intencją (np. różnego typu komplementy) – mogą być dla osoby chorej tzw. triggerem (czyli zapalnikiem, czymś co zaostrzy objawy, przyczyni się do nawrotu). Dlatego warto poznać tego typu komunikaty, choć oczywiście dla każdej rodziny i dla każdej osoby chorej mogą być one nieco inne. W zamieszczonej dzisiaj liście uwzględniłam nie tylko słowa, które z perspektywy osoby zdrowej mogą czy powinny być wsparciem, pomocą lub komplementem, ale też dużo słów, które wypowiadane są pod wpływem silnych emocji (O tym jak rodziny radzą sobie z emocjami pisałam we wpisie „W jaki sposób rodziny radzą sobie z zaburzeniami odżywiania i który z nich jest najlepszy ) Zakładam, że jeśli czytasz ten wpis i że w jakiś sposób chcesz pomóc swojemu choremu dziecku, to wszystkie te komentarze wypowiadane pod wpływem np. złości Ciebie nie dotyczą (ale uwierz mi są prawdziwe). Generalnie podzieliłabym te komunikaty – o które proszę Cię abyś o nich pamiętał/-a – na dwie kategorie: CZEGO NIE MÓWIĆ – DWIE KATEGORIE PYTAŃ /KOMENTARZY PIERWSZA KATEGORIA – PYTANIA DLACZEGO Pierwsza dotyczy wszystkich pytań zaczynających się od słowa DLACZEGO/CZEMU. Są to pytania, które zmuszają do tłumaczenia się oraz – mówiąc kolokwialnie – mogą „wciągać w poczucie winy” i zawstydzają. Również my jako osoby pomagające, unikamy tego typu pytań. Jeśli już je zadajemy – to mamy lub powinniśmy mieć świadomość, po co to robimy. Na swoim blogu Nakarm głodne serce, który przeznaczony jest dla osób, które wychodzą z zaburzeń odżywiania, sama zadałam pytanie DLACZEGO (we wpisie Dlaczego i po co chcesz wyzdrowieć) – ale zrobiłam to bardzo świadomie. W tym wypadku pytanie dlaczego miało uświadomić osobie chorej, to wszystko co straciła poprzez zaburzenia odżywiania. I tak jak napisałam później, ważne jest równolegle pytanie PO CO? – bo ono wybiega w przyszłość i bada motywację. Ale generalnie należy z tego typu pytań zrezygnować (wyjątkiem są pytania np. o motywację, kiedy pracujemy z osobami zdrowymi, ale to zupełnie inny temat) DRUGA KATEGORIA – PYTANIA CZY UWAGI DOTYCZĄCE WAGI, WYGLĄDU I JEDZENIA Mam takie poczucie, że komentowanie wyglądu, wagi oraz tego ile ktoś je lub zjadł – to jest jeden z ulubionych tematów naszych rozmów. Nie tylko wśród rodzin, które zmagają się z zaburzeniami ale w ogóle w życiu. Ta kategoria jest o tyle ważna bo komentując np. utratę wagi możemy nieświadomie wzmocnić pierwsze sygnały/objawy choroby (tak też było u mnie). A teraz czas na konkretne przykłady (czasem może być ostro, ale są to dosłowne cytaty, które słyszałam od różnych osób) CZEGO NIE MÓWIĆ – KOMUNIKATY WCIĄGAJĄCE W POCZUCIE WINY, OSKARŻAJĄCE, OCENIAJĄCE 1. DLACZEGO NAM TO ROBISZ? Wielokrotnie wspominałam na blogu, że zaburzenia odżywiania mogą być STRATEGIĄ na zaspokojenie ważnych potrzeb. Ja w ten sposób zaspokoiłam sobie potrzebę autonomii, samostanowienia o sobie, niezależności i wiele wiele innych. Pisałam o tym na swoim drugim blogu we wpisie Potrzeby a zaburzenia odżywiania Także ważne abyś wiedział/-a, że osoba chora na zaburzenia odżywiania robi to przede wszystkim dla siebie Ale! Jest jedno małe ale! Czasem może się zdarzyć, że podczas choroby rodzina, która była jakoś w konflikcie, nagle zaczyna się jednoczyć i zaczyna mówić jednym głosem. Wtedy zaburzenia odżywiania są „potrzebne” po to aby znów mieć pełną rodzinę, aby otrzymać troskę itp. ( „Do czego zaburzenia odżywiania są potrzebne”) Pamiętaj więc, że pytanie dlaczego: wpędza zazwyczaj w poczucie winy sprawia, że czujemy się gorzej czujemy że zawodzimy i że mamy spełniać czyjeś oczekiwania 2. CHCESZ NAS WPĘDZIĆ DO GROBU Może być niestety jeszcze ostrzej. To komentarz, która słyszała Pani Karolina Otwinowska autorka wspaniałej książki „Dieta (nie) życia” Otwinowska – pisałam o tym we wpisie “O czym rozmawiasz ze swoim dzieckiem” 3. ROBISZ TO NAM NA ZŁOŚĆ 4. KTO NORMALNY MIERZY POMIDORA LINIJKĄ? To kolejny cytat ze wspomnianej wyżej książki. I jako osoba, która przeszła anoreksję powiem Ci, że to normalna niestety praktyka. Nie dziw się więc różnym przedziwnym zachowaniom i nie komentuj ich. 5. DLACZEGO NIE MOŻESZ TEGO ZJEŚĆ JAK NORMALNA OSOBA? CZEGO TEGO PO PROSTU NIE ZJESZ? To kolejne pytanie z serii dlaczego, dodatkowo stygmatyzujące – bo co to znaczy normalna? Osoby, które chorują na anoreksję, tak bardzo boją się przytyć, że żadne logiczne argumenty, na pewno ich nie przekonają. Zmuszanie do jedzenia nie przyniesie pozytywnych skutków. Lęk przed przytyciem jest tak ogromny, że jedna z książek na temat zaburzeń odżywiania, nosi tytuł ”Wolę umrzeć niż przytyć”. 6. DLACZEGO ROBISZ TO SAMEJ SOBIE? MASZ ZA DOBRZE! W GŁOWIE CI SIĘ POPRZEWRACAŁO. JA NIE MIAŁAM/-EM NAWET POŁOWY TEGO CO TY, BYŁA BIEDA, A TY WYDZIWIASZ. Choć z Twojego punktu widzenia, może to być prawda i Twoje dziecko ma zapewnione bardzo dobre warunki materialne, to jednak może mu czegoś brakować np. na poziomie emocjonalnym. Tak jak pisałam w punkcie 1 zaburzenia odżywiania mogą być – i zwykle są – strategią na zaspokojenie jakiś ważnych potrzeb. 7. Z NUDÓW SOBIE CHOROBĘ WYMYŚLIŁAŚ 8. LUDZIE UMIERAJĄ Z GŁODU, A TY WYBRZYDZASZ 9. JAK MOŻESZ TO ROBIĆ, PRZECIEŻ TO OBRZYDLIWE. To komentarz odnośnie wymiotów – bardzo oceniający. 10. CZEMU NIE ZJESZ, ZROBIŁAM TO SPECJALNIE NA TWÓJ PRZYJAZD. 11. BABCI BĘDZIE PRZYKRO JAK NIE ZJESZ To zdanie zakrawa niestety na tzw. szantaż emocjonalny i wciąga w poczucie winy. Nie mówmy komuś, że jego postępowanie wpływa na Twoje uczucia. To Ty jako osoba dorosła jesteś odpowiedzialna/-y za swoje emocje i za właściwe zarządzanie nimi. CZEGO NIE MÓWIĆ – KOMENTARZE DOTYCZĄCE JEDZENIA 12. CO DZISIAJ JADŁAŚ? Nie warto o to pytać, bo osoba chora na zaburzenia odżywiania może odpowiedzieć Ci na dwa sposoby: Albo skłamie, żebyś była zadowolona/-y, powie coś w stylu zjadłam w szkole, kupiłam coś po drodze – pisałam o tym we wpisie Rozpoznanie zaburzeń odżywiania Może też powiedzieć prawdę – ale jeśli wcześnie usłyszała jakieś porady moralizatorskie np. odnośnie ilości jedzenie – raczej nie będzie chętna mówić prawdy Dodatkowo tego typu pytania mogą wywoływać u osoby chorej np. wybuch złości lub agresji. We wpisie „Czy i jak kontrolować dziecko chore na zaburzenia odżywiania” pisałam, że pytanie o jedzenie i o wymioty, wywołało u osoby chorej atak furii i odpowiedziała ona na niego słowami – „Was tylko obchodzi to co zjadłam, nie interesują was moje uczucia”. Taka odpowiedź na pewno skłania do refleksji. Może warto przesterować rozmowy na inne tory? 13. SPRÓBUJ JEŚĆ WIĘCEJ Tego typu uwaga zazwyczaj nie przyniesie skutku, bo osoba z anoreksją panicznie boi się jeść 14. TYLKO TYLE SOBIE NAŁOŻYŁAŚ? Nie komentujmy ilości spożywanych posiłków, bo może to się przyczynić do tego, że osoba przestanie w ogóle jeść. Taki komentarz mówi też o tym, że chcemy jakoś kontrolować ilość spożywanych pokarmów, ale też, że ciągle jesteśmy niezadowoleni z tego co robi i ile je nasze dziecko. 15. TY TO WSZYSTKO ZJESZ? 16. CIESZĘ SIĘ, ŻE ZJADŁAŚ OBIAD/ŚNIADANIE/KOLACJĘ Unikajmy tego typu komentarzy, bo dziecko uczy się, że je aby zadowolić innych 17. MOGŁABYŚ TO PO PROSTU ZJEŚĆ Nie zmuszajmy do jedzenia. 18. SIADAJ I JEDZ! CAŁE TE ZABURZENIA ODŻYWIANIA TO TYLKO TWOJA FANABERIA. 19. JESTEŚ TAKA CHUDA. ZJEDZ KOTLECIK Nie wymuszaj zmiany postawy wobec jedzenia. To nic nie da. W zaburzeniach odżywiania naprawdę nie chodzi o jedzenie. 20. NIE MOŻESZ JEŚĆ JAK CZŁOWIEK? ALBO SIĘ GŁODZISZ ALBO OPYCHASZ! 21. ZRÓB TO DLA MNIE I ZJEDZ TO. 22. NIE KRYTYKUJ, NIE OSĄDZAJ TEŻ ZWYCZAJÓW ŻYWIENIOWYCH INNYCH OSÓB 23. ZJADŁAM ZA DUŻO, ZARAZ WYBUCHNĘ To jeden z komentarzy, wypowiadanych przez osoby zdrowe i bardzo szczupłe, w obecności osób, które wychodzą już z zaburzeń odżywiania. Wywołuje to u nich atak szału. CZEGO NIE MÓWIĆ – UNIKAJ KOMENTARZY DOTYCZĄCYCH WSZELKICH LICZB – KALORII, ROZMIARÓW UBRAŃ 24. CHCESZ POŁOWĘ MOJEGO BATONIKA? MA TYLKO xxx KALORII? Osoby chore na anoreksję z reguły znają tabele kaloryczne na pamięć. Możesz mieć dobre intencje, ale mówienie o kaloriach jest bardzo niebezpieczne. Ja na przykład potrafiłam się zastanawiać przez pół dnia czy mogę zjeść drugą połowę marchewki, a co dopiero batonik! CZEGO NIE MÓWIĆ – UNIKAJ KOMENTARZY DOTYCZĄCYCH WAGI 25. PRZYTYJ BO WYGLĄDASZ JAK KOŚCIOTRUP. WSTYD MI SIĘ Z TOBĄ GDZIEŚ POKAZAĆ. 26. PRZYTYŁO CI SIĘ W KOŃCU 27. NIE KRYTYKUJ TEŻ WAGI INNYCH OSÓB 28. SPASŁAŚ SIĘ JAK ŚWINIA. ZROBIŁABYŚ COŚ Z SOBĄ 29. ZNOWU SCHUDŁAŚ Osoba chora na zaburzenia odżywiania może sobie pomyśleć, że jeśli ktoś zauważył, że schudła, zauważy również to jak przytyje. Taki komentarz wzmacnia tylko jej lęki. 30. PRZYTYŁO CI SIĘ. WCZEŚNIEJ SCHUDŁAŚ, TO TERAZ ZNÓW CI SIĘ UDA. Tego typu komentarz mogą usłyszeć osoby z bulimią, u których występują wahania wagi. CZEGO NIE MÓWIĆ – KOMENTARZE DOTYCZĄCE WYGLĄDU 31. WYGLĄDASZ JAK CHŁOP, A NIE JAK KOBIETA Nie oceniajmy wyglądu. Pamiętajmy, że zaburzenia odżywiania są często związane z lękiem przed dorosłością. Osoba chora chce jak gdyby wrócić do dzieciństwa bo panicznie boi się przyszłości i dorosłości. Jeśli powiemy jej, że nie wygląda kobieco, możemy tylko przyczynić się do wzmocnienia choroby. Bo – de facto – o to jej właśnie chodzi – by nie dojrzewać. 32. KOMENTOWANIE -NAWET W ŻARTACH WYSTAJĄCYCH KOŚCI. Proszę nie rób tego. Tak naprawdę nie wiesz co myśli sobie osoba chora w tej sytuacji. Tobie może się wydawać, że żartujecie i świetnie się bawicie, ale osoba chora, może np. uważać, że taki wygląd Ci się tak naprawdę podoba. 33. JESTEŚ SZCZĘŚCIARĄ, BO MOŻESZ NOSIĆ WSZYSTKO CZEGO NIE MÓWIĆ – KOMENTARZE, KTÓRE SĄ KOMPLEMENTAMI 34. ŁADNIE WYGLĄDASZ. DOBRZE WYGLĄDASZ. ZDROWO Czy dla osoby, która wychodzi z zaburzeń odżywiania – szczególnie z anoreksji – to zawsze jest komplement? Otóż nie! Pamiętam taki czas, kiedy tego typu komplementy, doprowadzały mnie do szału, pojawiały się różne emocje lęk, złość, wściekłość, a w głowie była tylko jedna myśl – JEST ŹLE!!! TO ZNACZY, ŻE PRZYTYŁAŚ!!! Bo w mojej głowie zdrowo/dobrze znaczyło grubo. W leczeniu zaburzeń odżywiania, mówi się często o dwóch głosach: głosie Twojego dziecka i głosie zaburzeń odżywiania (albo o zdrowej i chorej części osoby) – i ważne jest aby te głosy (lub części) rozdzielać. Jeśli widzisz, że tego typu komplementy wywołują w Twoim dziecku trudne emocje – powstrzymaj się od nich, poproś też o to rodzinę i znajomych. Tego typu komunikaty – wypowiadane oczywiście w dobrej wierze, wyrażające też Twoją radość z postępów w leczeniu – do pewnego momentu, mogą niestety opóźniać, hamować lub cofać proces leczenia (tak przynajmniej było u mnie). Należy ich unikać szczególnie w okresie zdrowienia. 35. ŚWIETNIE WYGLĄDASZ! ZRZUCENIE TYCH KILKU KILOGRAMÓW BYŁO CI POTRZEBNE Proszę Cię o to, aby nigdy przenigdy nie komentować czyjeś wagi. Nie wiemy bowiem w jaki sposób dana osoba straciła te kilogramy. We wpisie „Rozpoznanie zaburzeń odżywiania” pisałam o tym, że zaburzenia odżywiania często zaczynają się bardzo niewinnie, od chęci zrzucenia paru kilogramów – tak też było u mnie. Komentarze i słowa uznania, które potem słyszymy ze strony innych osób, mogą spełnić naszą niezaspokojoną potrzebę np. potrzebę uznania, dowartościowania. W anoreksji na samym początku choroby występuje ponadto tzw. faza euforii. Możemy w ten sposób nieświadomie wzmacniać chorobę na samym jej początku. CZEGO NIE MÓWIĆ – NIE PROŚ O RADY 36. CHCIAŁABYM UMIEĆ SIĘ TAK KONTROLOWAĆ JAK TY Taki komentarz jest niebezpieczny szczególnie na początku, kiedy jeszcze nie wiemy, że osoba zaczyna chorować 37. CZY MASZ JAKĄŚ RADĘ NA UTRATĘ WAGI? NA JAKIEJ DIECIE JESTEŚ? 38. JAK TO JEST, ŻE JESZ TAKIE RZECZY A JESTEŚ TAKA CHUDA? CZEGO NIE MÓWIĆ – KOMENTARZE ZWIĄZANE Z MITAMI ODNOŚNIE ZABURZEŃ ODŻYWIANIA 39. NIE WYGLĄDASZ JAKBYŚ MIAŁA ZABURZENIA ODŻYWIANIA Czasem możemy mieć błędne przekonanie, że osoba z zanurzeniami odżywiania musi mieć albo nadwagę albo niedowagę. Pisałam o tym we wpisie „6 mitów o zaburzeniach odżywiania” Otóż nie. Zachęcam Cię do przeczytania AKTUALNYCH kryteriów diagnostycznych (znajdziesz je we wpisie Rozpoznanie zaburzeń odżywiania) CZEGO NIE MÓWIĆ – POZOSTAŁE KOMENTARZE 40. NIE MÓW, ŻE OSOBA MA PROBLEM, ŻE POWINNA IŚĆ DO LEKARZA CZY NA TERAPIĘ Jeśli osoba jest na samym początku choroby – w tzw. fazie prekontemplacji – tego typu komentarze nic nie dadzą. Głównym mechanizmem na tym etapie jest bowiem ZAPRZECZANIE. Nie zmuszaj więc do leczenia – bo to nic nie da. Pisałam o tym na swoim drugim blogu we wpisie: Jak zmienić swoje życie? Zobacz na którym etapie procesu zmiany jesteś? Jeśli chcesz pomóc osobie chorej – możesz bardzo delikatnie pokazywać konsekwencje dalszych głodówek i samej choroby. Ale trzeba to robić bardzo powoli i spokojnie. 41 NIE MÓW – MARTWIĘ SIĘ O CIEBIE – BO TO ODBIERA SPRAWCZOŚĆ. 42. BYCIE ZA CHUDĄ JEST NIEATRAKCYJNE. Osoba z anoreksją zawsze widzi siebie za grubą. ZAWSZE! 43. WIEM DOKŁADNIE CO CZUJESZ 44. WEŹ SIĘ W GARŚĆ PODSUMOWANIE – CZEGO NIE NALEŻY MÓWIĆ Wiem, że wpis jest długi – ale uwierz mi – wykorzystałam tylko część komentarzy, z którymi się spotkałam lub które sama słyszałam. To co bardzo chciałabym abyś zapamiętał/-a z tego wpisu to dwie rzeczy: Unikaj wszystkich pytań zaczynających się od słowa DLACZEGO oraz Unikaj komentowania wagi, wyglądu i jedzenia Linki wspomniane: W jaki sposób rodziny radzą sobie z zaburzeniami odżywiania? I który z nich jest najlepszy? Dlaczego i po co chcesz wyzdrowieć Potrzeby a zaburzenia odżywiania Do czego zaburzenia odżywiania są potrzebne O czym rozmawiasz ze swoim dzieckiem Rozpoznanie zaburzeń odżywiania Czy i jak kontrolować dziecko chore na zaburzenia odżywiania? 6 mitów o zaburzeniach odżywiania Jak zmienić swoje życie? Zobacz na którym etapie zmiany jesteś? W porównaniu z innymi zaburzeniami psychicznymi, zaburzeniom odżywiania towarzyszy najwyższy odsetek fizycznych i psychologicznych powikłań. Powikłania fizyczne to: zmiany struktury włosów, skóry i paznokci, nieregularne miesiączki, zmęczenie, apatia, bóle głowy, osteoporoza, uczucie mrowienia, drętwienia, Czym są zaburzenia odżywiania?Co jest przyczyną zaburzeń odżywiania?Kto jest najbardziej narażony na wystąpienie zaburzeń odżywiania?Jakie są grupy ryzyka wystąpienia zaburzeń odżywiania?Jakie są najczęstsze rodzaje zaburzeń odżywiania?Definicje zaburzeń odżywianiaNiespecyficzne zaburzenia odżywianiaObjawy i konsekwencje zaburzeń odżywianiaJak radzić sobie z zaburzeniami odżywiania?O czym warto pamiętać? Wielu z nas chciałoby wyglądać nieco szczuplej czy być bardziej umięśnionym, a najlepiej byłoby mieć wyrzeźbiony brzuch przez cały rok. Wiele poświęcamy, aby osiągnąć wymarzoną sylwetkę. Jemy coraz mniej, uprawiamy więcej sportu i zmieniamy nasz ogólny styl życia niemal nie do poznania. Ale ta droga do wymarzonego ciała nie jest idealna i może przynieść wiele komplikacji i pułapek. O wiele lepiej jest wyznaczyć sobie realistyczne cele i wybrać zdrowy sposób ich osiągnięcia, bez niepotrzebnego popadania w skrajności. W ten sposób możemy oczekiwać długotrwałych rezultatów bez negatywnego wpływu na organizm. Ale co się dzieje, gdy pragnienie posiadania pięknego ciała staje się obsesją? Mogą zacząć się ujawniać zaburzenia odżywiania. W ich przypadku niewinna utrata wagi często staje się najważniejszym priorytetem, co może poważnie zagrozić zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Nie istnieje tylko jeden rodzaj zaburzeń odżywiania, ale kilka. Każde z nich ma swoją specyfikę, dlatego tak ważne jest poznanie rodzajów i przyczyn tych najbardziej znanych. Warto rozpoznawać sygnały ostrzegawcze we wczesnym stadium zaburzeń i jak najszybciej szukać profesjonalnej pomocy, aby zapobiec poważnym problemom. Zaburzenia odżywiania (ED) to nie tylko odmawianie jedzenia z powodu chęci utraty wagi czy nastoletnia moda, która pojawiła się z dnia na dzień. Może zacząć się od niewinnej utraty kilku zbędnych kilogramów, która w końcu wymyka się spod kontroli. Jest to poważna i potencjalnie zagrażająca życiu choroba psychiczna. [1-3] Charakteryzuje się zaburzeniami zachowania oraz niezdrowym stosunkiem do jedzenia i objawia się odmawianiem jedzenia, skrajnie niskim spożyciem kalorii, naprzemiennymi okresami głodzenia się i objadania lub innymi formami mniej lub bardziej świadomego manipulowania tego może dochodzić wywoływanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających (substancji o działaniu przeczyszczającym) lub diuretyków (leków moczopędnych).W wielu przypadkach dąży się do maksymalizacji wydatku energetycznego poprzez ruch w ciągu dnia i nadmierną aktywność fizyczną. Osoby z zaburzeniami odżywiania zazwyczaj żyją we własnym świecie, który kręci się głównie wokół jedzenia, utraty wagi i wyglądu ciała. Robią one wszystko, aby w jakiś sposób poprawić swoją sylwetkę, co często wiąże się z większą satysfakcją, szczęściem i statusem społecznym. Mają wobec siebie ogromne oczekiwania i wciąż chcą osiągnąć wymarzony ideał piękna. Zamiast tego często pogrążają się w otchłani, gdzie czekają na nich problemy ze zdrowiem fizycznym i psychicznym, co znacznie obniża jakość życia. [1-3] Co jest przyczyną zaburzeń odżywiania? Początek jest zazwyczaj łagodny. Często zaczyna się od pragnienia uzyskania szczuplejszej sylwetki, wyrzeźbionego brzucha, lepszych wyników sportowych lub potrzeby zaspokojenia wymagań, jakie stawia przed daną osobą społeczeństwo lub ona sama. Po pierwszym sukcesie przychodzą komplementy i miła uwaga, które tylko utwierdzają taką osobę w przekonaniu, że robi to dobrze. W związku z tym jeszcze bardziej ogranicza jedzenie i zaczyna więcej ćwiczyć. Czuje, że to jedyny sposób na osiągnięcie celu. Ale wszystko może wymknąć się spod kontroli i taka osoba może bardzo łatwo i szybko wpaść w paskudny świat zaburzeń odżywiania. Rzeczywista przyczyna ED jest bardzo trudna do wykrycia. Nie może to być tylko utrata wagi, ponieważ wiele osób przechodzi przez to codziennie i w większości przypadków nie stanowi to aż takiego problemu. Istnieje wiele czynników, które mogą być potencjalnym czynnikiem wyzwalającym. Niektóre z nich są zakorzenione w najbliższym otoczeniu osoby, inne mają swój początek w jej głowie. [4-5] Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zaburzeń odżywiania? Główną przyczyną ED może być historia przestrzegania różnych diet, chęć bycia najlepszym we wszystkim lub chęć poprawy wyników sportowych, zwłaszcza w dyscyplinach, w których kładzie się duży nacisk na wygląd i estetykę. Ale to jeszcze nie koniec listy. Czynniki biologiczne, psychologiczne i społeczne również mogą odgrywać rolę w powstawaniu zaburzeń odżywiania. [4-5] 1. Czynniki biologiczne, które mogą prowadzić do zaburzeń odżywiania W bezpośrednim otoczeniu masz osobę z ED lub inną chorobą psychiczną: jeśli Twój rodzic, rodzeństwo lub inny bliski krewny cierpi na zaburzenia psychiczne, zwiększa się ryzyko rozwoju tych chorób, w tym zaburzeń z kilkoma dietami: ED często występują u osób, które w przeszłości przeszły już przez szereg diet mających na celu zmianę sylwetki. Dzieje się tak dlatego, że wcześniejsze niepowodzenia mogą doprowadzić je do stosowania ekstremalnych diet i deficyt kaloryczny: osoby, u których długotrwały wydatek energetyczny jest wyższy niż spożycie, również znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia ED. Zaburzenia odżywiania mogą też wystąpić w okresach intensywnego wzrostu (dojrzewanie), innych chorób lub nadmiernego wysiłku fizycznego. Jedzenie może wywoływać u nich lęk przed niepożądanym przyrostem masy ciała. 2. Czynniki psychologiczne, które mogą prowadzić do zaburzeń odżywiania Chęć bycia idealnym: Posiadanie przesadnych, często nierealistycznych wymagań i oczekiwań wobec siebie. Jeśli chcemy się w czymś poprawić, próba schudnięcia lub zmiany sylwetki może stać się narzędziem do osiągnięcia z kształtu swojego ciała: Niezadowolenie z własnego wyglądu również może wpływać na poczucie własnej wartości. Zaniżona samoocena może wywołać problemy psychologiczne, w tym niezdrowe relacje z jedzeniem i inne objawy ze zdrowiem psychicznym: u niektórych osób z ED przed postawieniem diagnozy występują objawy lęku, fobii społecznej lub zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. 3. Czynniki społeczne, które mogą prowadzić do zaburzeń odżywiania Kult szczupłości: osoby o szczupłej sylwetce są ogólnie uważane w społeczeństwie za odnoszące sukcesy i szczęśliwe. Jest to również powód, dla którego staramy się poprawić swój status społeczny i prestiż poprzez utratę wagi. W przypadku obsesji na punkcie szczupłości, utrata pierwszych kilogramów może prowadzić do anoreksji lub innych zaburzeń osób z nadwagą i ich zawstydzanie: Dyskryminacja, zastraszanie i ocenianie ludzi na podstawie ich wyglądu także przyczyniają się do zaburzeń odżywiania. Może do tego dojść zarówno w życiu realnym, jak i w mediach społeczna: ograniczony kontakt ze światem zewnętrznym, samotność, brak przyjaciół i osób, które się nami interesują, mogą być kolejnym powodem rozwoju ED. W ten sposób osoba cierpiąca na ED może domagać się uwagi, której na co dzień nie i aktywności wymagające estetycznego wyglądu: jeśli poświęcasz swój czas na aktywności, w których dużą rolę odgrywają wygląd lub masa ciała, automatycznie zwiększasz swoje ryzyko wystąpienia ED. W takim przypadku szczuplejsza sylwetka jest zwykle kojarzona z większymi sukcesami. Należą do nich modeling, taniec i sporty takie jak gimnastyka, fitness, kulturystyka i jazda na rowerze. Kto jest najbardziej narażony na wystąpienie zaburzeń odżywiania? Nie ma znaczenia, czy jesteśmy dzieckiem w wieku nastoletnim, kobietą po pięćdziesiątce czy dorosłym mężczyzną – każdy z nas może być zagrożony. Zaburzenia odżywiania dotyczą około 5% populacji i najczęściej rozwijają się w okresie dojrzewania i wczesnej się, że na całym świecie na anoreksję lub bulimię cierpi od 0,5 do 3% ludzi. Według ekspertów statystyki te są jednak znacznie zaniżone. Wiele przypadków może nawet nie trafić do lekarza, który zdiagnozuje ED. Dlatego ogólna liczba jest statystyk, mężczyźni stanowią aż 25% przypadków anoreksji lub bulimii. W przypadku kompulsywnego objadania się, odsetek ten może sięgać nawet 40%. Statystki te wyraźnie obalają mit, że problemy te dotyczą wyłącznie zarejestrowanych przypadków dotyczy młodych kobiet. Według badań populacyjnych z udziałem ponad 5000 kobiet, 15% z nich miało osobiste doświadczenia z ED w pierwszej połowie swojego życia. Niestety, jest to jednak jedyna choroba dotykająca kobiet. Wysoką częstość występowania zaburzeń odżywiania u kobiet potwierdzają także inne dane i badania. [6-8] Jakie są grupy ryzyka wystąpienia zaburzeń odżywiania? Jedna z grup podwyższonego ryzyka wiąże się z wiekiem i płcią. Inne grupy ryzyka są też powiązane ze względu na podobne zainteresowania lub zawody. [9-10] Dorastające kobiety i mężczyźni. W okresie dojrzewania zachodzi szereg zmian fizjologicznych, które wpływają na wygląd zewnętrzny, np. wzrost piersi lub większe odkładanie się tkanki tłuszczowej w okolicy bioder u dziewcząt. Niektórzy mogą zacząć radzić sobie z tymi zmianami, stosując diety, głodówki lub objadając się, co może przerodzić się w zaburzenia przechodzące zmiany życiowe. Może to być utrata bliskiej osoby, rozstanie, zmiana pracy lub miejsca zamieszkania. Niektóre osoby są bardziej wrażliwe na takie wydarzenia życiowe niż inne. Może to ponownie prowadzić do chorób psychicznych, w tym zaburzeń które uprawiają „sporty estetyczne”. Należą do nich np. gimnastyka, fitness, kulturystyka, taniec, balet lub łyżwiarstwo którzy muszą spełniać wymagania kategorii wagowych. Dotyczy to w szczególności sportów walki lub podnoszenia wykonujące zawód, w którym przywiązuje się dużą wagę do wyglądu. Dotyczy to zwłaszcza modelingu, aktorów lub prezenterów mniejszościowe. Osoby ze społeczności LGBT (osoby o odmiennej tożsamości seksualnej lub płciowej). Te produkty mogą Cię zainteresować: Jakie są najczęstsze rodzaje zaburzeń odżywiania? Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD), opublikowanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), możemy wyróżnić kilka rodzajów ED. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (APA) uzupełnia tę listę o nowe przypadki. Oficjalna kategoryzacja pomaga w diagnozowaniu zaburzeń odżywiania. Istnieją jednak także inne, nieokreślone problemy, które pod wieloma względami przypominają te choroby. I tych również nie pominiemy w naszym przeglądzie. [11-13] Definicje zaburzeń odżywiania 1. Anoreksja (anorexia nervosa) Anoreksja jest prawdopodobnie najbardziej znanym zaburzeniem odżywiania, któremu towarzyszy brak apetytu. Osobom cierpiącym na to zaburzenie udaje się zjeść tylko jedno jabłko dziennie, a w niektóre dni nie jedzą wcale. W wielu przypadkach jest to spotęgowane dużym wydatkowaniem kalorii poprzez ćwiczenia i ruch. Zazwyczaj starają się oni za wszelką cenę trzymać bardzo restrykcyjnej diety i planu ćwiczeń, który sami stworzyli. Wszystko to prowadzi do głębokiego deficytu kalorycznego i znacznej utraty wagi. Niedowaga jest więc jednym z kryteriów oceny obecności anorexia nervosa. W przypadku gdy stwierdza się pewne objawy typowe dla anoreksji, wówczas chorobę określa się mianem anoreksji atypowej. Do ograniczenia przyjmowania pokarmów często dołącza się także strach przed przybraniem na wadze, chęć utrzymania niskiej wagi i zaburzona percepcja własnego ciała. Osoby z otoczenia danej osoby mogą postrzegać ją jako wystarczająco szczupłą, ale ona sama nadal widzi w sobie wady. Na przykład, może postrzegać swoje uda jako zbyt grube, mimo że obiektywnie rzecz biorąc, jest odwrotnie. Anorektycy zazwyczaj nie przyznają się do tego, że mają problem, który może zaszkodzić ich zdrowiu. Nie mówiąc już o poważnym uszczerbku na zdrowiu. [11-13] 2. Bulimia (bulimia nervosa) Bulimia różni się od anoreksji tym, że charakteryzuje się powtarzającymi się epizodami nadmiernego objadania się, którym towarzyszy poczucie winy i utrata kontroli nad przyjmowaniem pokarmu. Często następstwem tego są zachowania kompensacyjne w postaci głodzenia się, nadmiernych ćwiczeń fizycznych, wywoływania wymiotów lub nadużywania środków przeczyszczających. Strategie te są stosowane przez osoby cierpiące na bulimię w celu zapobiegania przybieraniu na wadze. Jeśli napady objadania się w połączeniu z zachowaniami kompensacyjnymi powtarzają się co najmniej raz w tygodniu przez trzy miesiące, mamy do czynienia z bulimią. Jeśli występują rzadziej, problem ten określa się mianem bulimii atypowej. Osoby cierpiące na bulimię są w stanie zjeść dużą ilość dowolnego pokarmu w krótkim czasie. Mogą też doświadczać skrajnych zmian w diecie. W niektóre dni jedzą tylko niskokaloryczne pokarmy, takie jak owoce, warzywa, chude mięso lub niskotłuszczowe produkty mleczne, które następnie zastępują dużymi porcjami „zakazanych” pokarmów, takich jak słodycze czy fast foody. Takie przejście jest postrzegane jako porażka, po której pojawia się poczucie winy. [2, 11-13] 3. Zaburzenie kompulsywnego objadania się Podobnie jak w przypadku bulimii, kompulsywne objadanie się charakteryzuje się epizodami przyjmowania dużych ilości pokarmu w krótkim czasie. Zachowaniu temu towarzyszy poczucie winy, porażki, rozczarowania i utraty kontroli. Często jednak nie występują zachowania kompensacyjne. Jeśli takie zachowania powtarzają się co najmniej raz w tygodniu przez trzy miesiące, mamy do czynienia z objadaniem się. Jeśli zdarza się to rzadziej, problem określa się mianem atypowego objadania się. Charakterystyczne dla osób cierpiących z powodu objadania się jest to, że jedzą szybciej i większe porcje niż zwykle. Następnie kontynuują jedzenie, aż do osiągnięcia nieprzyjemnego, a nawet bolesnego uczucia przejedzenia. Typowe jest także rozpoczynanie posiłku nawet wtedy, gdy nie odczuwają głodu. Często wstydzą się swojego zachowania i wolą jeść w samotności. [11-13] 4. Pica To zaburzenie odżywiania charakteryzuje się spożywaniem niejadalnych produktów, które nie mają wartości kalorycznej. Może to być na przykład wata, włosy, papier lub mydło. Aby postawić kliniczną diagnozę tego zaburzenia, owe zachowanie musi trwać co najmniej miesiąc. Osoby z tym zaburzeniem nie unikają jednak typowych pokarmów i dlatego mogą nie wykazywać oznak niedożywienia. [11,14] Najczęściej problem ten jest diagnozowany dopiero wtedy, gdy spożycie danego produktu powoduje problemy zdrowotne i chorzy szukają pomocy medycznej. W przeciwnym razie może być ukryty dla wszystkich poza osobą dotkniętą chorobą. Większy problem pojawia się, jednak gdy choroba jest częścią innego schorzenia. Szczególnie zagrożone są osoby z innymi chorobami psychicznymi lub niepełnosprawnością intelektualną. [11,14] Zespół lub zaburzenia przeżuwania Jest to choroba charakteryzująca się zwracaniem treści żołądkowej do ust i jej wielokrotnym przeżuwaniem, połykaniem lub wypluwaniem. Często dzieje się to mimowolnie i bez wysiłku. Odbywa się to bez bólu lub nudności i nie jest związane z chorobami przewodu pokarmowego ani innymi zaburzeniami odżywiania. W celu postawienia diagnozy, zachowania te muszą powtarzać się przez co najmniej miesiąc. [11,14] 6. Niespecyficzne zaburzenia odżywiania Zaburzenia te nie spełniają kryteriów koniecznych do postawienia diagnozy. Nie umniejsza to jednak ich powagi. Oprócz atypowej odmiany anoreksji, bulimii i kompulsywnego objadania się zalicza się do nich również zaburzenie związane z nadużywaniem środków przeczyszczających (purgative disorder). Charakteryzuje się ono wielokrotnym stosowaniem środków przeczyszczających, moczopędnych i wywoływaniem wymiotów w celu zmiany masy ciała. W przeciwieństwie do bulimii nie ma w nim wcześniejszego wywiadu dotyczącego nadmiernego przyjmowania pokarmów. Do tej grupy zalicza się również zespół jedzenia nocnego (night eating syndrome), który polega na objadaniu się po kolacji lub jedzeniu w środku nocy. Może to zaburzać sen i prowadzić do przyrostu masy ciała, a nawet otyłości. Typowe dla osób, u których występuje ten zespół, jest również spożywanie pierwszego posiłku w ciągu dnia w późniejszych godzinach. [11,12,15] 7. Zaburzenie polegające na ograniczaniu lub unikaniu przyjmowania pokarmów (ARFID) Osoba z tym zaburzeniem nie przejmuje się wyglądem swojego ciała ani utratą wagi. Zamiast tego unika pewnych pokarmów lub całych grup pokarmów ze względu na ich smak, konsystencję, wygląd lub temperaturę. Może to być wynikiem jakiegoś negatywnego doświadczenia z przeszłości (zakrztuszenie się określonym pokarmem lub niestrawność po jedzeniu). Strach przed niektórymi pokarmami może wywoływać uczucie niepokoju i lęku. Z tego powodu dana osoba może często mieć bardzo ograniczoną dietę, której nie jest w stanie rozszerzać z powodu towarzyszącego jej uczucia strachu. [11,14] Niespecyficzne zaburzenia odżywiania Choć zaburzenia te nie są oficjalnie zaburzeniami odżywiania, mają bardzo podobny charakter dolegliwości. Wiążą się one z wieloma zagrożeniami dla zdrowia i dlatego nie należy o nich zapominać. 1. Bigoreksja (dysmorfia mięśniowa) Bigoreksja znana jest również pod nazwą kompleksu Adonisa i uważana jest za przeciwieństwo anoreksji. Jest to zaburzenie psychiczne, które częściej występuje u mężczyzn. Podobnie jak anoreksja, charakteryzuje się posiadaniem zniekształconego obrazu własnego ciała. Różnica polega jednak na tym, że osoby cierpiące na bigoreksję postrzegają siebie jako zbyt małe, słabe i o niewystarczającej masie mięśniowej. Starają się to zrekompensować godzinami ćwiczeń na siłowni i zwiększonym spożyciem kalorii. Po prostu robią wszystko, co w ich mocy, aby przybrać na masie mięśniowej. I nawet jeśli im się to udaje, nadal nie są zadowoleni ze swojego wyglądu, co może wywoływać myśli depresyjne. Nie jest zapewne zaskoczeniem, że problem ten występuje głównie wśród kulturystów. Według badań ponad 50% osób (zarówno mężczyzn, jak i kobiet), które startują w amatorskich i profesjonalnych zawodach kulturystycznych, cierpi na bigoreksję. W ich przypadku, niestety, stosowanie sterydów anabolicznych w celu zwiększenia masy mięśniowej nie jest niczym wyjątkowym. Problem ten może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych związanych ze sterydami. [16-17] 2. Ortoreksja (orthorexia nervosa) Ortoreksja jest chorobą psychiczną, która – choć nie spełnia kryteriów oficjalnego zaburzenia odżywiania – zdecydowanie zalicza się do tego rodzaju zaburzeń. Czasami określa się ją także jako obsesję na punkcie zdrowego odżywiania. Charakteryzuje się kompulsywną potrzebą spożywania wyłącznie „zdrowej” lub „czystej” żywności, co daje osobie cierpiącej na tę chorobę poczucie kontroli nad własnym zdrowiem. Po zjedzeniu „zakazanych” pokarmów pojawia się poczucie winy i niepokój. Osoba cierpiąca na ortoreksję je tylko to, co uważa za stosowne i dlatego może mieć bardzo ograniczony wybór pokarmów. Często eliminuje ze swojej diety całe grupy pokarmów, które uważa za niezdrowe lub szkodliwe. Mogą to być np. cukier, chleb lub inne produkty zbożowe, tłuszcz, mięso lub nabiał. Im poważniejsza jest sytuacja, tym mniej pozostaje pokarmów uznawanych za dobre i zdrowe. Zazwyczaj prowadzi to do niedoboru niektórych składników odżywczych (białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy, minerały), co może przyczynić się do problemów zdrowotnych. Zazwyczaj osoby te są głęboko przekonane o słuszności swojej diety i często nie przyznają, że ich zachowanie może stanowić problem. [14] Objawy i konsekwencje zaburzeń odżywiania Jeśli ktoś regularnie zjada tylko kawałek owocu zamiast pełnego posiłku, próbuje napełnić pusty żołądek wodą lub na przemian objada się i głodzi, można się spodziewać, że w dłuższej perspektywie takie zachowanie będzie miało negatywny wpływ na jego zdrowie. Wszystkie powyższe zaburzenia mają jedną wspólną cechę – zaburzoną relację z jedzeniem. Może to mieć poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Ale to nie wszystko, ponieważ problemy te w różny sposób przekładają się na funkcjonowanie w relacjach międzyludzkich i wyniki sportowe. Ogólnie rzecz biorąc, jakość życia ulega obniżeniu. 1. Jakie są konsekwencje zaburzeń odżywiania dla zdrowia fizycznego? Jedzenie dostarcza nie tylko energii, ale także ważnych mikroelementów, takich jak witaminy, minerały i inne biologicznie aktywne składniki o pozytywnym wpływie na organizm. Jeśli organizmowi brakuje któregoś z nich przez dłuższy czas, przestanie on prawidłowo funkcjonować. Wymienione konsekwencje i skutki mogą być różne w zależności od ED. W przypadku niedostatecznego spożycia kalorii w organizmie pojawiają się mechanizmy adaptacyjne, które pomagają mu zaoszczędzić jak najwięcej energii. Logicznie rzecz biorąc, organizm traktuje drastyczne zmniejszenie ilości pobieranej energii jako stan zagrożenia życia, więc oszczędza ją, gdzie tylko może. Energia jest wtedy wykorzystywana głównie do podstawowych funkcji, takich jak praca serca czy oddychanie. Niektóre z procesów zachodzących w organizmie są poważnie ograniczone, co prowadzi do poważnych konsekwencji. [18-19] Wpływ zaburzeń odżywiania na organizm przewlekłe zmęczenie i drażliwośćutrata masy mięśniowej i ogólne osłabienieproblemy z koncentracją i uwagą zaburzenia trawienia (zaparcia, biegunka), bóle brzuchawypadanie włosów i pogorszenie jakości skóryczęste wymioty powodujące uszkodzenie przełyku i zębów rozrzedzenie kości (osteoporoza) trudności z zasypianiemnegatywny wpływ na poziom estrogenu i testosteronu, zdrowie seksualne i płodnośćnieregularne miesiączki lub całkowity brak miesiączki (amenorrhea)anemia z powodu niedoboru żelazaw ciężkich przypadkach może dojść do spowolnienia akcji serca i ciśnienia krwi, co może zagrażać prawidłowej pracy serca. 2. Jakie są konsekwencje zaburzeń odżywiania dla zdrowia psychicznego? Osoba z zaburzeniami odżywiania może mieć problemy psychologiczne jeszcze przed pojawieniem się choroby. Podobnie, ED może później odbić się na zdrowiu psychicznym i relacjach międzyludzkich. Osoby takie często przestają uczestniczyć w wydarzeniach towarzyskich i rodzinnych, które mogłyby zagrozić przestrzeganiu przez nie starannie ustalonego harmonogramu. Ekstrawertyk nagle staje się introwertykiem. [19-20] W przypadku zaburzeń odżywiania powszechne jest ciągłe myślenie o jedzeniu oraz obsesyjne skupianie się na wadze i wyglądzie. Elastyczność i zdolność adaptacji w życiu codziennym są ograniczone, ponieważ dana osoba musi trzymać się swojego planu i ustalonego reżimu. Zdrowie psychiczne a zaburzenia odżywiania depresja, lęk i poczucie niższości użalanie się nad sobą i zwątpienie w siebiepoczucie winy, rozczarowania i wstydupoczucie samotnościlęk przed zmianamirytuały i zachowania kompulsywne (zachowania powtarzalne)obsesyjne lub natrętne myśli, których trudno się pozbyć pogorszenie relacji rodzinnych nadszarpnięte lub zerwane relacje z partnerami i przyjaciółmi 3. Wpływ zaburzeń odżywiania na wyniki sportowe Chociaż niektórzy sportowcy są w stanie normalnie trenować przez dość długi czas dzięki przystosowaniu organizmu do niskiego spożycia kalorii, z czasem mogą zacząć zauważać spadek wydajności i inne negatywne konsekwencje ED. [21] Wyniki sportowe a zaburzenia odżywiania uczucie zmęczenia i wyczerpaniaobniżona wydajność treningu utrata masy i siły mięśniowejzaburzone funkcjonowanie mięśni z powodu braku energii z pożywienia, białka i elektrolitów (potas, magnez, wapń), które są ważne dla ich prawidłowego funkcjonowaniaskurcze mięśni spowodowane niedoborem elektrolitówtrudności z koncentracją częstsze złamania i urazyosłabiona regeneracja i gojenie się ranmniejsze zapasy glikogenu w organizmie – zmagazynowanych węglowodanów Jeśli zastanawiasz się, co jeszcze może zrobić z ciałem sportowca niskie spożycie kalorii w połączeniu z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, przeczytaj nasz artykuł Jak walczyć z utratą miesiączki i innymi objawami triady sportsmenek? Jak radzić sobie z zaburzeniami odżywiania? Jeśli chodzi o zaburzenia odżywiania, zdecydowanie nie należy pozostawiać nikogo samemu sobie. W takim przypadku konieczna jest fachowa pomoc lekarza i innych członków wielodyscyplinarnego zespołu w celu zapewnienia kompleksowej opieki. W terapii osoby z ED zazwyczaj biorą udział lekarz, psycholog i dietetyk. Równie ważne jest wsparcie ze strony rodziny i bliskich przyjaciół. [13] O czym warto pamiętać? Osoby z zaburzeniami odżywiania często manipulują jedzeniem nie tylko po to, by schudnąć lub nabrać masy mięśniowej. W wielu przypadkach wierzą, że pomoże im to osiągnąć lepszą sylwetkę, lepsze wyniki sportowe, a także większą pewność siebie, satysfakcję z życia i sukces. Żyją we własnym świecie, który jest wypełniony liczeniem kalorii i poczuciem żalu po zjedzeniu danej potrawy. Może do tego doprowadzić ich własny perfekcjonizm, presja rówieśników lub problemy psychologiczne. W takim przypadku wczesna pomoc specjalistów jest niezbędna, aby zapobiec negatywnym skutkom zdrowotnym ED. Jeśli wyniosłeś coś z dzisiejszego artykułu i uważasz, że ktoś inny też powinien go przeczytać, podziel się nim ze znajomymi. W ten sposób pomożesz zwiększyć świadomość i rozpowszechnić informacje o zaburzeniach odżywiania. Źródła:[1] What is an Eating Disorder – [2] What Are Eating Disorders? – [3] Psychology Today. Eating Disorders – [4] National Eating Disorders Association. Risk Factors.– [5] Medicine, N. Eating Disorders Causes and Risk Factors. – [6] Janout, V., & Janoutová, G. Eating disorders risk groups in the Czech Republic—Cross-sectional epidemiologic pilot study. – [7] Identifying people at risk of eating disorders. – [8] Micali, N., Martini, M. G., Thomas, J. J., Eddy, K. T., Kothari, R., Russell, E., Bulik, C. M., & Treasure, J. Lifetime and 12-month prevalence of eating disorders amongst women in mid-life: A population-based study of diagnoses and risk factors. – [9] Risk & Protective Factors. [ [10] Winchester Hospital. Risk Factors for Eating Disorders.– [11] Chuť žiť. Diagnózy. – [12] DSM- 5 Diagnostic criteria for Eating Disorders. Institute for Eating Disorders. – [13] Healthdirect Australia. Eating disorders – [14] Types of Eating Disorder. – [15] Michigan Medicine. Night Eating Syndrome – [16] Cafri, G., Olivardia, R., & Thompson, J. K. Symptom characteristics and psychiatric comorbidity among males with muscle dysmorphia. Comprehensive – [17] Tovt, Š., & Hricová, A. Introduction to bigorexia. – [18] Health Consequences. National Eating Disorders Association. – [19] NAMI: National Alliance on Mental Illness. Eating Disorders. – [20] HealthXchange. Eating Disorder Complications: Medical Risks, Psychological Effects and Social Impact – [21] Place, M. How Eating Disorders Affect Sports Performance. – Zchmak. 217 125 481 277 390 273 491 221 453

jak pomóc osobie z zaburzeniami odżywiania