Jesteś w: W pustyni i w puszczy Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim Afryka w czasach powieściowych była obszarem kolonizowanym przez wiele państw europejskich. Poszczególne kraje, takie jak Francja, Anglia, Niemcy rywalizowały między sobą o wpływy w poszczególnych regionach. Kwitł także handel kością słoniową i niewolnikami, na którym wzbogacały się także lokalne kasty. W powieści występuje wiele afrykańskich ludów, którzy zamieszkiwali ten wielojęzyczny i wieloetniczny kontynent. Ich zachowania, język i zwyczaje znacznie się od siebie różnią. Wiele z nich Staś Tarkowski poznaje, towarzysząc swemu ojcu podczas prac wiązanych z budową i konserwacją Kanału Sueskiego. Pracujący tam najemnicy pochodzili z różnych części Afryki. Przede wszystkim spotykamy Arabów, do których Sienkiewicz odnosi się z uprzedzeniami. To głównie zwolennicy Mahdiego uzbrojeni w dzidy i karabiny i wrogo nastawieni do białych ludzi. Do nich należą członkowie plemienia Dangalów, porywacze – Chamis, Idrys i Gebhr. W Sudanie dzieci po raz pierwszy stykają się z mieszkańcami tego muzułmańskiego kraju. Staś początkowo myślał, że Sudańczycy różnią się od innych Arabów tym, że wyznają wiarę w Mahdiego, jednak: „krew murzyńska przeważała w nich nad arabską. Twarze ich i piersi były tatuowane, a nakłucia przedstawiały albo rozmaite rysunki, albo napisy z Koranu. Niektórzy byli prawie nadzy, inni nosili dżiuby, czyli opończe z białej tkaniny bawełnianej naszywanej w różnobarwne Tatki. Wielu miało gałązki z korala lub kawałki kości słoniowej przeciągnięte przez nozdrza, wargi i uszy. Przywódcy okrywali głowy białymi krymkami z takiejże tkaniny jak i opończe, prości wojownicy nosili głowy odkryte, lecz nie golone tak jak Arabowie w Egipcie, ale przeciwnie, porośnięte ogromnymi, kręconymi kudłami, spalonymi często na kolor czerwony od wapna, którym namazywali czupryny dla ochrony przed robactwem. Broń ich stanowiły przeważnie dzidy, straszne w ich ręku, ale nie brakło im także i karabinów Remingtona, które zdobyli w zwycięskich walkach z armią egipską i po upadku Chartumu. Widok ich był w ogóle przerażający, a zachowanie się względem karawany wrogie, albowiem posądzali, że składa się ona z kupców egipskich, którym w pierwszej chwili po zwycięstwie Mahdi zabronił wstępu do Sudanu”. Sudańczycy w Chartumie jeszcze bardziej wrogo nastawieni byli do karawany, w której było dwoje białych dzieci. Na ich widok reagowali agresją, grozili im śmiercią, wyjąc jak dzikie zwierzęta. Byli zaślepieni fanatyzmem. Większość czarnoskórej ludności posługiwała się językiem suahili, jednak miał on we wschodniej i środkowej Afryce co najmniej 20 dialektów, co Stasiowi podczas jego wędrówki znacznie utrudniało porozumiewanie się. Języka nauczył się od Zanzibarytów: „Od Zanzibarytów, których wielu służyło za palaczy przy maszynach wyuczył się rozpowszechnionego wielce w całej Afryce środkowej języka ki-swahili”. Wspomnieni Zanzibaryci to z pewnością Zanzibarczycy, mieszkańcy Zanzibaru, wyspy, którą zwiedzał podczas swej podróży Sienkiewicz. Na kartach powieści spotykamy takie plemiona, jak Dangalowie (należeli do niego Mahdi, Chamis czy Fatma), Dżalno (Galla), Barbara (Berberowie) oraz Dadżim (Bedża). Zamieszkują one do dziś okolice Etiopii i Sudanu. Innym wspomnianym plemieniem jest Dinka – należała do niego Mea. Lud ten zamieszkiwał okolice górnego Nilu i charakteryzował się wysokim wzrostem (miał bardzo długie nogi i krótki tułów). W utworze występują także Koptowie (stary kucharz). To chrześcijanie zamieszkujący głównie w miastach, potomkowie dawnych Egipcjan. Podróż przez afrykańską puszczę umożliwia Europejczykom bliższe kontakty ze szczepem Szylluków. Są oni spokojni i życzliwie nastawieni do obcych. Najwięcej o zwyczajach plemion afrykańskich dowiadujemy się z rozmów Kalego ze Stasiem. Kali jest synem króla narodu Wa-hima – Fumy. Jest dumny ze swego królewskiego pochodzenia. W rzeczywistości plemię Wahuma rzeczywiście istniało w Afryce (w końcu XVII wieku posiadało niepodległe królestwo na terenie dzisiejszej Ugandy) w XIX wieku ich osady można było spotkać w pobliżu Jeziora Wiktorii (dziś Kenia, Tanzania). Wśród afrykańskich zwyczajów Sienkiewicz wspomina o wierze w dobre i złe Mzimu, czyli duchy dobra i zła, które panują nad światem. Pozytywne przybierają piękne postaci, dlatego Kali za dobre Mzimu uważał Nel, zaś złe uosabiały się w groźnych zjawiskach i zwierzętach, takich jak na przykład wąż boa, który wypełznął z baobabu. Duchom składano ofiary z pożywienia. strona: - 1 - - 2 - Dowiedz się więcej Bibliografia „W pustyni i w puszczy” Najważniejsze cytaty „W pustyni i w puszczy” Ekranizacja „W pustyni i w puszczy” Hooda (2000) Ekranizacja „W pustyni i w puszczy” Ślesickiego (1973) Egzotyczne stroje w powieści „W pustyni i w puszczy” Zjawiska meteorologiczne „W pustyni i w puszczy” Spotkanie ze słoniem – plan wydarzeń Opis spotkania ze słoniem Spotkanie z lwem – plan wydarzeń Opis spotkania z lwem Opis fatamorgany Opis burzy piaskowej „W pustyni i w puszczy” – słowniczek Zwierzęta w powieści „W pustyni i w puszczy” Porwanie Stasia i Nel Charakterystyka pozostałych bohaterów „W pustyni i w puszczy” Mahdi - charakterystyka Charakterystyka porywaczy – Chamis, Idrys Gebhr Kali – charakterystyka Nel Rawlison – charakterystyka Staś Tarkowski – charakterystyka Przyroda (fauna i flora) w powieści „W pustyni i w puszczy” Świat arabski w powieści „W pustyni i w puszczy” Motyw Afryki i jej mieszkańców – „W pustyni i w puszczy” „W pustyni i w puszczy” – przynależność gatunkowa Opis krajobrazów z powieści „W pustyni i w puszczy” Wątek przyjaźni w powieści „W pustyni i w puszczy” Wątek patriotyzmu „W pustyni i w puszczy” „W pustyni i w puszczy” – wyjaśnienie tytułu Narracja i język „W pustyni i w puszczy” Kompozycja „W pustyni i w puszczy” Główne wątki i problematyka „W pustyni i w puszczy” Czas i miejsce wydarzeń „W pustyni i w puszczy” Tło historyczne „W pustyni i w puszczy” Geneza „W pustyni i w puszczy” Henryk Sienkiewicz – notatka szkolna „W pustyni i w puszczy” – plan wydarzeń „W pustyni i w puszczy” – streszczenie

12. Dobre Mzimu. 13. Febra. 14. Chinina. 15. Dostał od szwajcara Lindego. 16. Wody. 17. Kali poszedłpod inne drzewo położyć mięso złemu Mzimu. 18. Puszczały latawce. 19. Dr Clary i kapitan Glen. 20. Nel powróciła do ojczystej Anglii i pozostał tam już na stałe. Staś ukończył szkołę w Egipcie i studia w Szwajcarii.

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki jeńców nie wolno ścinać, bo za krew bezbronnych karze Wielki Duch, do którego modlę się ja i bibi. Biali nie mordują niewolników, a ty chcesz być gorszy dla nich, niż był dla ciebie Gebhr — ty, chrześcijanin! Wstydź się, Kali, zmień stare, obrzydłe zwyczaje Wa-himów na dobre, a za to pobłogosławi cię Bóg i bibi nie powie, że Kali jest dziki, głupi i zły Murzyn. Okropne ryki w chatach czarowników zgłuszyły jego słowa. Staś machnął ręką i mówił dalej: — Słyszę! — to wasze »złe Mzimu« chce krwi i głów jeńców. Ale ty przecie wiesz, co to znaczy — i ciebie ono nie przestraszy. Więc ci powiem tak: weź bambus, idź do każdej z chat i bij w skórę czarowników dopóty, dopóki nie zaczną ryczeć głośniej, niż ich bębny. A bębny powyrzucaj na środek bomy, ażeby wszyscy Wa-himowie obaczyli i zrozumieli, jak ich te łotry oszukują. Powiedz zarazem twoim głupim Wa-himom to, co sam głosiłeś ludziom M’Ruy, że tam, gdzie przebywa dobre Mzimu, krew ludzka nie może być przelana. Młodemu królowi trafiły widocznie do przekonania słowa Stasia, gdyż spojrzał na niego nieco śmielej i rzekł: — Kali wybić, ach, wybić czarowników! wyrzucić bębny i powiedzieć Wa-himom, że tam, gdzie jest dobre Mzimu, nie wolno nikogo zabić. Ale co Kali ma uczynić z Faru i z Samburami, którzy zabili Fumbę? Staś, który ułożył już sobie wszystko w głowie i który czekał tylko na to pytanie, odpowiedział natychmiast:

Kogo Kali przedstawił jako dobre Mzimu przed plemieniem dzikich Murzynów? Nel 43. W jaki sposób Kali zawarł braterski pakt z wodzem murzyńskiego plemienia? zjadając surową wątrobę. W jaki sposób Staś postanowił rozesłać informacje o porwaniu dzieci i ich położeniu? po szaleńskiej jeźdźie nocą Staś pojał że porwano ich 45

Kumba Ten czarownik z wioski M’Ruy nosił czapkę ze szczurów. Gdy wykryto, że od dawna oszukiwał i okradał naród, który dał mu schronienie – skazano go na banicję. Fumba Król narodu Wa-hima, ojciec Kalego. Zginął w bitwie z Samburu pod górą Boko. Mamba Król narodu Samburu, ojciec Faru. Zginął w bitwie z Wa-hima pod górą Boko. Faru Syn króla Mamby. Po zgonie ojca został królem narodu Samburu. Na prośbę, a właściwie rozkaz Stasia uniknął śmierci z rąk Kalego, który w końcu uczynił z nim „braterstwo krwi”. M’kunja i M’Pua Dwaj czarownicy z wioski Wa-hima, którzy dopuścili się oszukiwania i okradania swego narodu. Gdy ten proceder wykrył Kali, zbił ich bambusem. To nie wystarczyło, by naprowadzić bohaterów na uczciwą drogę – z zemsty podczas wędrówki przez bezwodną pustynię ukradli ostatnie worki z wodą i uciekli. Potem Kali odnalazł tylko ich ciała, rozszarpane przez lwy. Kapitan Glen i doktor Clarge Przyjaciele, którzy odegrali decydującą rolę w zakończeniu tragedii Stasia i Nel. Doktor był oficerem wojskowym i stryjkiem Angielki z Bombaju. Jego żoną była siostra kapitana. Glen i Clarge poznali dzieci w pociągu do Medinet, a później dowiedzieli się o ich uprowadzeniu. Gdy wraz z liczną i sowicie zaopatrzoną ekspedycją rządową brali udział w wyprawie badawczej na górę Kilimandżaro, wówczas znaleźli latawiec z prośbą o natychmiastową pomoc. Niezwłocznie wyruszyli na poszukiwania, by w końcu odnaleźć europejskie dzieci na pustyni i ocalić im życie. Mohammed-achmed (Mahdi) Niegdyś przed wojną żył na wyspie Abba, mieszkał w spróchniałym drzewie, wiodąc życie derwisza-pustelnika. Później zaczął głosić konieczność świętej wojny, przekonując, że w Egipcie upada wiara Mahometa. Pokonawszy wojska rządowe, zapowiedział zawojowanie całego świata. Dowodził oddziałami derwiszów. Przystępowali do niego wszyscy, mimo iż ten otyły mężczyzna w średnim wieku, nazywany prorokiem - był zły, okrutny, mordował ludzi bez żadnych skrupułów. Jego wygląd kojarzył się z prawie czarną cerą, wytatuowaną, zapuchniętą twarzą o łagodnym spojrzeniu. W jednym uchu nosił obrączkę z kości słoniowej. Ubrany w białą dżurbę i białą krymkę na głowie, ciemne dżinsy. Miał dźwięczny i doniosły głos. Umarł na serce. strona: 1 2 3 4 Jakiej narodowości była Nel?a) francuskiejb) polskiejc) nie dowiadujemy się o tym na kartach powieścid) angielskiejWładysław Tarkowski brał udział w:a) I wojnie światowejb) powstaniu styczniowymc) Wiośnie Ludówd) powstaniu listopadowym

dobre mzimu w pustyni iw puszczy