W przypadku nieruchomości używanych podatnicy bardzo często korzystają z możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. Sprzedaż zwolniona ze względu na wysoką wartość nieruchomości jest bardzo korzystna podatkowo. Kiedy następuje pierwsze zasiedlenie po ulepszeniu nieruchomości? Zwolnienie sprzedaży nieruchomości z opodatkowania VAT Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 Ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy: dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata. Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest co do zasady zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata. Dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest więc ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu. Definicję pierwszego zasiedlenia znajdziemy w art. 2 pkt 14 ustawy o VAT. Rozumie się przez nie oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich: wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. Jak wynika z powyższych uregulowań, zwolnienie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków, budowli, jeżeli w stosunku do nich nastąpiło pierwsze zasiedlenie, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej 2 lata. W przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT ustawodawca umożliwia podatnikom po spełnieniu określonych warunków skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu. W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że: w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów. Ponadto, jak wynika z art. 43 ust. 7a ustawy o VAT, warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10a lit. b, nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat. Powyżej przedstawiliśmy, jakie warunki muszą być spełnione, aby sprzedaż budynków, budowli lub ich części mogła korzystać ze zwolnienia od podatku VAT. Z analizy powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy jest zbędne. Ulepszenie budynku Na początku należy wyjaśnić różnicę pomiędzy remontem a modernizacją. W orzecznictwie utrwalił się pogląd, że różnica między nakładami na remont a nakładami na ulepszenie środków trwałych polega na tym, że pierwsze z nich zmierzają do podtrzymania, odtworzenia wartości użytkowej środków trwałych (konserwacja, naprawy), a drugie do podjęcia czy rozszerzenia działalności w drodze przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, powodującej istotną zmianę cech użytkowych. Bardzo trafną różnicę pomiędzy remontem a modernizacją znajdziemy w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 21 maja 2013, sygn. I SA/Łd 410/13: „Przez ulepszenie należy rozumieć unowocześnienie środka trwałego, które podnosi jego wartość techniczną, użytkową, jak i przystosowanie składnika majątkowego do wykorzystania go w innym celu niż pierwotne jego przeznaczenie albo nadanie temu składnikowi nowych cech użytkowych. W świetle tych kryteriów, pomalowanie pomieszczeń, naprawa instalacji, wymiana zużytych elementów lokalu, np. okien, drzwi, to niewątpliwie nakłady, które nie zwiększają wartości użytkowej wynajmowanego pomieszczenia i nie zmieniają jego charakteru. Wydatki z tego tytułu należy zatem potraktować jako wydatki na remont, które w całości stanowią koszt uzyskania przychodu w dacie ich poniesienia. Rekonstrukcja jest to bowiem odtworzenie całkowicie lub częściowo zniszczonych przedmiotów na podstawie zachowanych elementów. Przy rozstrzyganiu tego problemu należy pamiętać, że ulepszenie charakteryzować musi wzrost wartości użytkowej środków trwałych w stosunku do wartości z dnia przyjęcia ich do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji”. Pierwsze zasiedlenie po ulepszeniu nieruchomości - przykład Warto przypomnieć, że nie każda modernizacja ma wpływ na moment określenia momentu pierwszego zasiedlenia. W celu zobrazowania problemu posłużymy się przykładem. Przykład 1. Podatnik planuje sprzedaż nieruchomości. Zakupił ją pięć lat temu i były ona używania w działalności opodatkowanej. Przedsiębiorca będzie dokonywał w nich ulepszenia. Wydatki na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej nieruchomości, przy czym – co istotne – planowana sprzedaż będzie dokonywana po ulepszeniu. Ulepszenie nieruchomości będzie miało istotny wpływ na wartość transakcji. W tym przypadku w przedmiotowej nieruchomości nie doszło do pierwszego zasiedlenia. Od momentu ulepszenia do momentu sprzedaży nieruchomości nie minie okres dłuższy niż dwa lata. W tym przypadku nie ma znaczenia moment zakupu przedmiotowej nieruchomości. Okres dwóch lat od pierwszego zasiedlania liczymy bowiem od momentu dokonania ulepszenia.
Oprócz art. 114 TFUE niniejsza dyrektywa powinna mieć dodatkową szczególną podstawę prawną do przyjmowania środków unijnych w celu uwzględnienia dziedzin, które opierają się na art. 16, art. 43 ust. 2, art. 50, art. 53 ust. 1, art. 91 i 100, art. 168 ust. 4, art. 169, art. 192 ust. 1 i art. 325 ust. 4 TFUE oraz na art. 31 traktatu Sprzedając nieruchomość, podatnicy często mają trudności z określeniem, czy w danym przypadku należy taką transakcję opodatkować VAT, czy też można zastosować zwolnienie. Pakiet zmian wprowadzonych w ramach SLIM VAT 2 wprowadził w tym zakresie spore uproszczenie dla podatników. W artykule wyjaśnimy, jak opodatkować sprzedaż nieruchomości na gruncie VAT po nieruchomości a zwolnienie z VATCo do zasady sprzedaż nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jednak przepisy ustawy o VAT przewidują zwolnienia w ściśle określonych sytuacjach. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim;pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 świetle wyżej przytoczonego przepisu kluczowym dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynku jest określenie, kiedy nastąpiło jego pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął od tego momentu z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT przez pierwsze zasiedlenie rozumie się:oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowibądź rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części– po ich wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości Jan jest właścicielem budynku, w którym pierwsze zasiedlenie miało miejsce 10 sierpnia 2020 roku. Zamierza sprzedać nieruchomość w grudniu 2022 roku. Czy pan Jan może skorzystać ze zwolnienia z VAT, czy musi opodatkować transakcję VAT, jeżeli wykorzystywał nieruchomość w działalności opodatkowanej swojej firmy?Z racji tego, że od pierwszego zasiedlenia upłynął termin 2 lat (minął on w sierpniu 2022 roku), to sprzedaż nieruchomości jest ustawowo zwolniona z Halina wybudowała we własnym zakresie budynek, który wprowadziła do środków trwałych w wartości 1 mln zł i od lipca 2016 roku użytkuje go w działalności. W listopadzie 2021 roku budynek został ulepszony na kwotę 450 tys. zł. Kiedy pani Halina może sprzedać budynek, aby nie musiała opodatkowywać sprzedaży VAT?Z racji tego, że nakłady poniesione na ulepszenie nieruchomości przekroczyły 30% jej wartości początkowej, doszło do pierwszego zasiedlenia. W takiej sytuacji pani Halina, chcąc skorzystać ze zwolnienia z VAT przy sprzedaży nieruchomości, musi odczekać 2 lata. Sprzedaż bez VAT będzie możliwa dopiero w grudniu 2024 roku. Ustawodawca przewidział również drugi rodzaj zwolnienia z VAT dla sprzedaży nieruchomości, który znajduje się w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT. Zgodnie z nim ze zwolnienia w przypadku sprzedaży budynków, budowli lub ich części można skorzystać w sytuacji, gdy spełnione zostaną łącznie dwa warunki:sprzedawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy ich zakupie;sprzedawca nie poniósł wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do odliczenia VAT, a jeżeli je ponosił, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych ulepszenie środków trwałych należy rozumieć w szczególności:przebudowę, czyli zmianę (poprawienie) istniejącego stanu środków trwałych na inny;rozbudowę, tj. powiększenie (rozszerzenie) składników majątkowych, w szczególności budynków i budowli, linii technologicznych itp.;rekonstrukcję, tj. odtworzenie zużytych całkowicie lub częściowo składników majątku;adaptację, tj. przystosowanie (przerobienie) składnika majątkowego do wykorzystania go w innym celu niż ten, do którego był pierwotnie przeznaczony albo nadania mu nowych cech użytkowych;modernizację, tj. unowocześnienie środka te nie będą miały natomiast zastosowania do wydatków remontowych, które nie stanowią ulepszenia w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Remont ma na celu charakter odtworzeniowy, który nie zwiększa wartości nieruchomości, a jedynym jego zadaniem jest przywrócenie dotychczasowego Aleksander wybudował budynek w 2018 roku, następnie wynajął go w ramach prowadzonej działalności, wystawiając comiesięczną fakturę VAT. Doszło wówczas do pierwszego zasiedlenia w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. W 2021 roku pan Aleksander poniósł wydatki na ulepszenie budynku przekraczające 30% jego wartości początkowej. W 2022 roku chciałby sprzedać mieszkanie. Czy może skorzystać ze zwolnienia z VAT?Nie, ponieważ w 2022 roku nie upłynął okres 2 lat od pierwszego zasiedlenia. Oddając nieruchomość najemcy do użytkowania, miało miejsce pierwsze zasiedlenie. W momencie ulepszenia budynku doszło do kolejnego pierwszego zasiedlenia w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. W konsekwencji, jeśli pan Aleksander będzie chciał sprzedać budynek w roku 2022, wówczas transakcja ta nie będzie korzystała ze zwolnienia z VAT w związku z tym, że dokonana została przed upływem dwóch lat od pierwszego zasiedlenia (które miało miejsce ponownie w momencie ulepszenia budynku).Pierwsze zasiedlenie nie występuje w momencie wprowadzenia nieruchomości do ewidencji środków trwałych, jeżeli taki budynek, budowla lub jej część nie jest faktycznie użytkowana przez podatnika, np. nie jest Emilia poniosła wydatki na remont budynku o wartości początkowej 500 000 zł w kwocie 160 000 zł. Przeprowadzony remont miał charakter odtworzeniowy i dotyczył wielu miejsc w nieruchomości, w tym przeprowadzenie remontu dachu czy malowanie pomieszczeń. Czy w tym przypadku doszło do ulepszenia i powoduje to przerwanie biegu lat od pierwszego zasiedlenia uprawniających do sprzedaży nieruchomości bez VAT?Nie, powyższy remont nie powoduje utraty statusu pierwszego zasiedlenia. Pani Emilia przeprowadziła prace remontowe, które nie miały charakteru ulepszenia, jeżeli polegały wyłącznie na przywróceniu stanu pierwotnego nieruchomości. Powyższe nie powoduje wzrostu wartości użytkowej budynku – nastąpiło bowiem odtworzenie wartości użytkowej zasiedlenie ma miejsce również w sytuacji, gdy podatnik sam zaczyna użytkować nieruchomość na potrzeby ze zwolnienia w dostawie nieruchomościPodatnik może zrezygnować ze zwolnienia dostawy nieruchomości z VAT i dobrowolnie wybrać opodatkowanie transakcji 1 października 2021 roku, aby było to możliwe, sprzedawca i nabywca budynku, budowli lub ich części musieli spełniać dwa warunki, czyli obydwie strony transakcji:były zarejestrowane jako podatnicy VAT czynni;złożyły, przed dniem dokonania dostawy obiektu, właściwemu dla nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie przypadku gdy oświadczenie o dobrowolnym opodatkowaniu sprzedaży podatkiem VAT nie zostało złożone w terminie, transakcja nie mogła być opodatkowana VAT, jeżeli ustawowo spełniała warunki do zmian w ramach pakietu SLIM VAT 2 wniosło w tym zakresie uproszczenie. Zgodnie z art. 43 ust. 10 ustawy o VAT sprzedawca może dobrowolnie opodatkować sprzedaż nieruchomości pod warunkiem spełnienia nadal dwóch kryteriów, czyli zarówno sprzedawca i nabywca:są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;złożą oświadczenie o dobrowolnym wyborze opodatkowania to składane jest na starych zasadach, czyli przed dniem dokonania dostawy budynku, budowli lub ich części do właściwego dla nabywcy naczelnika urzędu skarbowego lub bezpośrednio w akcie notarialnym w momencie sprzedaży VAT 2 umożliwił złożenie oświadczenia o dobrowolnym wyborze opodatkowania sprzedaży budynków, budowli lub ich części w akcie notarialnym, do zawarcia którego dochodzi w związku z dostawą tych oświadczenie musi zawierać:imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery NIP sprzedawcy oraz nabywcy;planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części – w sytuacji gdy oświadczenie składane jest przed dniem podpisania aktu notarialnego do właściwego dla nabywcy naczelnika urzędu skarbowego;adres budynku, budowli lub ich przypadku rezygnacji ze zwolnienia z VAT dostawa budynków, budowli lub ich części podlega opodatkowaniu stawką 8% VAT (budownictwo społeczne) lub 23% VAT (do pozostałych). Sprzedaż nieruchomości bez VAT a obowiązkowa korekta VATJeżeli następuje zmiana przeznaczenia środka trwałego od zakupu lub wybudowania, którego został odliczony podatek VAT, przedsiębiorca powinien zweryfikować, czy nie musi dokonać korekty VAT z tytułu nabyć środków trwałych. Wynika to z art. 91 ust. 7a ustawy o VAT, zgodnie z którym w sytuacji gdy: pierwotnie podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT od zakupu lub wybudowania nieruchomości orazspełnia on warunki do skorzystania ze zwolnienia z VAT przy sprzedaży i z tego prawa skorzysta orazwartość nieruchomości przekracza kwotę 15 000 zł orazod dnia wniesienia nieruchomości do środków trwałych nie upłynął okres 10 lat (tzw. okres korekty)– podatnik ma obowiązek skorygowania odliczonego wcześniej podatku VAT w pliku JPK_V7 składanego za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się wartość sprzedawanego budynku, budowli lub ich części nie przekracza kwoty 15 000 zł, wówczas okres korekty wynosi 1 rok. Sprzedaż nieruchomości po tym czasie, gdy podatnik zamierza korzystać ze zwolnienia z VAT przy sprzedaży, nie powoduje obowiązku korekty Danuta jest czynnym podatnikiem VAT. Kupiła nieruchomość w cenie 1 230 000 zł brutto w czerwcu 2019 roku i odliczyła podatek VAT, wprowadzając nieruchomość do środków trwałych. W budynku znajduje się siedziba firmy pani Danuty. W 2022 roku przedsiębiorczyni chce sprzedać tę nieruchomość i skorzystać ze zwolnienia z VAT. Jakich obowiązków rozliczeniowych musi dopełnić, aby było to możliwe?W pierwszej kolejności należy ustalić, czy pani Danucie przysługuje prawo do skorzystania ze zwolnienia z VAT. Budynek został oddany do użytkowania w czerwcu 2019 roku (nastąpiło pierwsze zasiedlenie). Pani Danuta nie poniosła wydatków na jego ulepszenie. Sprzedaż w 2022 roku będzie mogła korzystać ze zwolnienia z VAT, ponieważ od pierwszego zasiedlenia upłynęły 2 lata już w 2021 sprzedaży nieruchomości konieczne będzie sporządzenie korekty nabyć środków trwałych, gdyż od momentu zakupu nie minęło 10 lat. Budynek został nabyty w 2018 roku i sprzedany w 2022 roku. Oznacza to, że do upływu okresu korekty pozostało 6 lat. W części deklaracyjnej JPK_V7 za styczeń co roku od 2023 do 2028 pani Danuta ma obowiązek wykazać obliczoną wartość korekty w wysokości 23 000 zł przypadającą na dany podatek VAT od zakupu nieruchomości – 230 000 VAT przypadający na każdy rok z okresu korekty – 23 000 zł (230 000/10).Korektę z tytułu nabyć środków trwałych wykazuje się w pliku JPK_V7 w części deklaracyjnej z oznaczeniem „WEW”.Jak rozliczyć sprzedaż nieruchomości będącej w środkach trwałych?W celu wystawienia faktury sprzedaży środka trwałego w systemie należy przejść do zakładki: EWIDENCJE » ŚRODKI TRWAŁE, gdzie trzeba zaznaczyć „sprzedawana nieruchomość” na liście i z górnego menu wybrać opcję SPRZEDAŻ. W oknie wystawiania faktury wybiera się stawkę VAT z listy (23% lub 8%) i uzupełnia wymagane wystawiona faktura zostanie ujęta w kolumnie 8. KPiR – „Pozostałe przychody” oraz w rejestrze VAT sprzedaży. Z zastrzeżeniem art. 2 ust. 4 przedsięwzięcia wymienione w załączniku I podlegają ocenie zgodnie z art. 5—10. 2. Z zastrzeżeniem art. 2 ust. 4, w odniesieniu do przedsięwzięć wymienionych w załączniku II państwa członkowskie ustalają, czy przedsięwzięcie podlega ocenie zgodnie z art. 5—10. Tom00C. 215 114 108 41 173 27 441 118 187